Mostrando las entradas para la consulta princeps ordenadas por relevancia. Ordenar por fecha Mostrar todas las entradas
Mostrando las entradas para la consulta princeps ordenadas por relevancia. Ordenar por fecha Mostrar todas las entradas

miércoles, 6 de diciembre de 2023

Marcabrus. Pois l' iverns d' ogan es anatz,

Marcabrus.


Pois l' iverns d' ogan es anatz, 

E 'l dous temps floritz es vengutz,

De mantas guisas pels plaissatz 

Aug lo refrim d' auzelhs menutz

Li prat vert e 'l vergier espes

M' an si fag ab joy esbaudir,

Per qu' ieu m sui de chant entremes.


Totz lo segles es encombratz 

Per un albre que y es nascutz, 

Autz e grans, brancutz e foillatz, 

Et a meravilha cregutz,

Et a si tot lo mon perpres 

Que, vas neguna part no m vir,

No veia dels rams dos o tres.


Empero aissi es levatz,

E vas totas partz espandutz,

Que lai, d' outra 'ls portz, es passatz

En Fransa, et en Peitau vengutz;

Qu' el es intrat en tal defes,

E dic ver, segon mon albir,

On tenra sa verdor jasses. 


Et es aissi enrazigatz

Que greu er jamais abatutz;

Que la razitz es malvestatz

On jovens mor totz cofondutz; 

E tornat en tal contrapes

Per selhs qu' il degran obezir, 

Que tan no cridon c'us l' ades. 


Meravilh me de poestatz

On n' a tans joves e canutz,

Reys e comtes et amiratz

E princeps en l' albre pendutz,

Car los lassa escarsedatz, 

Que lor fai si lo cor flaquir 

Qu'us non escapara mais ges.


Jovens fo ja bautz apelhatz,

Mas eras es si recrezutz

Que jamais non er tant honratz;

Per que joys li sia rendutz,

Car avolesa l' a conques,

Qu'anc depueis no poc erebir,

Pus partit de lui dregz e fes. 


Loncs temps a que no fon donatz 

Sai, entr' els baros mantengutz,

Faiditz es e luenh yssilatz;

E lai, on el es remazutz, 

Marcabrus li manda salutz,

E ditz que no 'l calia fugir.

Que jamais non sai sera pres.


No layssarai qu' als molheratz

Non digua lors forfagz saubutz; 

No sai la quals auctoritatz

Lor essenha que sian drutz; 

Semblan fan de l' aze cortes 

Qu'ab son senhor cujet bordir,

Quan l' ac vist trepar ab sos ches.


De tals sa 'n vey enrazigatz

Los fols e 'ls fatz e 'ls deceubutz,

Per us acrupitz penchenatz,

Que tot jorn demandon salutz; 

E demandon aisso per ces, 

Qu'anc nulhs francs hom non dec suffrir 

Qu'aitals gastaus fumos tengues.

martes, 10 de octubre de 2023

Giraud, Guiraut, de Calanson, Calanso

Giraud de Calanson.

Giraud, Guiraut, de Calanson, Calanso



I.

El mon non pot aver
Nulh autre amador
Qu' els grans plazers d' amor
Aia totz guazanhatz,
Qu' ieu de mon ferm voler
Mielhs no m tenha pagatz
Que el ab totz sos dos;
Qu' er viu ricx e joyos,
Dompna belha e plazens,
Tan vos am leyalmens
Ferms, de dopte partitz,
Cum perilhatz gueritz
A mala mar,
Quant a bon port lo mena belhs auratges.

E quar no pot valer
Pretz ni laus part honor,
En loc de preyador
Mi sui a vos donatz;
Et en loc del jazer
Prenc l' amor e 'l solatz,

Quar mout belhs guizardos,
Dona, m' eschai de vos,
Sol qu' ie 'n sia jauzens,
Quar us belhs honramens
Val mais q' un don petitz;
E tot hom pros grazitz,
Ses trop preyar,
Fa mans belhs dos, quant es sos agradatges.

E 'l vostre belh plazer
Son de tan gran doussor,
Qu' ab ricx faitz de valor
Vos faitz als pros prezatz
Honrar e car tener;
E 'l pretz e la beutatz
Don mans son enveyos,
E dels honratz respos
Que faitz a totas gens,
E 'l solatz avinens
Adoncx ricx e jauzitz
Que vos fan a totz guitz
Als pros preyar,
Per que us es datz de totz laus senhoratges.

Doncx, si en bon esper
Estan li servidor
Que servon bon senhor,
Non dey esser blasmatz,
S' ab vos vuelh remaner
On totz bes son pauzatz;
E non sian gelos
Maldizens enuios,
Ni s cug que m pas las dens
Uns motz descovinens,
Mas bos chans luenh auzitz,
Que pretz e jois los guitz,
Se fan lauzar
Per los melhors lai on es fis paratges.

Doncx val mais, s' ieu dir ver
De vostra gran valor,
No fai mentir d' alhor,
Cui mal guazardonatz
Qu' en re non pot caber,
E de bella vertatz
Non dey esser duptos;
Qu' aissi cum lo leos
Huelhs ubertz es dormens,
Dompna, tot eyssamens
Vos ve mos esperitz
Vellan et adurmitz;
Al rissidar,
Trassalh vas vos cum lo solelh ombratges.

Belh Diamans grazitz,
Thesaurs, e gaugz complitz,
En vos amar
Et obezir es trastotz mos coratges.


II.

A lieys cui am de cor e de saber
Domna, senhor et amic volrai dir
En ma chanso, s' il plai que m vuoilla auzir,
Del menor ters d' amor son gran poder,
Per so car venz princeps, ducs e marques,
Comtes e reys; e lai on sa cortz es
Non sec razon, mas plana voluntat,
Ni ja nulh temps no y aura dreit jutgat.

Tant es sotils c' om no la pot vezer,
E cor tan tost que res no ill pot fugir,
E fier tant fort c' om ges non pot guerir
Ab dart d' assier don fai colp de plazer,
E no ill ten pro ausbercs fortz ni espes,
Si lansa dreit; e pueis trag demanes
Sagetas d' aur ab son arc asteiat,
Pueis lansa un dart de plom gent afilat.

Corona d' aur porta per son dever,
E non vei ren mas lai on vol ferir;
No ill faill nuill temps, tan gen s' en sap aizir;
E vola leu, e fai se molt temer;
E nais d' azaut que s' es ab joi empres;
E quan fai mal sembla que sia bes;
E viu de gaug, e s defen, e s combat,
Mas no i garda paratge ni rictat.

En son palaitz, lai on s' en vai jazer,
A cinc portals, e qui 'ls dos pot ubrir
Leu passa 'ls tres, mas greu s' en pot issir;
E viu ab joi cel que i pot remaner;
E poia i hom per catre gras mout les,
Mas no i intra vilans ni malapres,
C' ab los fals son el barri albergat
Que te del mon plus de l' una meitat.

A son peiron, on ella s vai sezer,
A un taulier tal co us sai devezir,
Que negus hom no i sap nuill joc legir,
Las figuras no i truep a son voler,
Et a mil ponz; mas gart que no i ades
Hom malazautz de lach jogar mespres,
Quar li ponh son de veire trasgitat,
E qui 'n frang un, pert son joc envidat.

Tan quan clau mars, ni terra pot tener,
Ni
soleils lutz, se fai per tot grazir;
Los uns ten rics, e 'ls autres fai languir,
Los uns ten bas, e 'ls autres fai valer,
E estrai leu so que gent a promes,
E vai nuda mas quan d' un pauc d' aurfres
Que porta seing, e tug siei parentat

Naisson d' un fuec de que son aflamat.

Al segon tertz tanh franqueza e merces:
E 'l sobeiras es de tan gran rictat
Que sobr' el cel eissausa son regnat.

A
Monpeslier, a 'n Guillelm lo marques
Ten vai, chanso, fai auzir de bon grat
Qu' en lui es pretz e valors e rictat.

domingo, 5 de enero de 2020

Lengua Valenciana, Martín de Viciana

Proseguixc exponent lo que no ix en llibres escolars de tons fills.

Martin de Viciana; Alabanzas de las lenguas hebrea, griega, latina, castellana y valenciana, 1574


Proseguixc exponent lo que no ix en llibres escolars de tons fills.

La lengua Valenciana, escribe, en más de tres mil vocablos es pura latina, y en los mismos vocablos la Castellana difiere del latín, por añadir la última letra en el vocablo, como por ejemplo:
latina Valenciana Castellana

Sermo sermó sermon
Oratio oració oracion
Devotio devoció devocion

Item, la Lengua Valenciana tiene de su madre la Lengua latina, los vocablos propios y no los tiene la Castellana por añadir letras, o mudar de todo las letras, según parece por los siguientes:
latina Valenciana Castellana
Absencia absencia ausencia
Ansa ansa asa
Audacia audacia osadía
Avia avia aguela
Balena balena vallena
Barba barba barva
Baro baró varón
Bova bova yerva de agua
Cel cel cielo
Calx calx cal
Cella cella celda
Charta charta hoja de libro
Corda corda cuerda
Cistella cistella cestica
Columna columna coluna
Concubina concubina manceba
Falx falx hoz para segar
Farina farina harina
Fel fel hiel
Fervor fervor hervor
Flama flama llama de fuego
Fossa fossa cava
Gala gala agalla
Germana germana hermana
Glans glans vellota
Herba herba hierva
Mel mel miel
Mica mica migaja de pan
Scissura scissura cortadura
Sepia sepia xibia, pescado
Serra serra sierra de hierro
Spelta spelta scaña
Stella stella strella
Storachs storachs storache
Stora stora stera de esparto
Rebellio rebellio rebeldía
Rector rector retor
Redemptor redemptor redentor
Regina regina reyna
Reprehensor reprehensor reprehendedor
Rixa rixa rencilla
Ros ros rocio
Scala scala scalera
Schola schola scuela
Superbia superbia sobervia
Tata tata tayta de niño
Terra terra tierra
Tumor tumor hinchazón
Vespa vespa avispa
Vimen vimen vimbre
Viola viola violeta
Os os hueso
Porta porta puerta
Porca porca tierra entre dos sulcos
Porcella porcella lechona
Pustula pustula postilla
Murmur murmur murmullo de gente
Mustela mustela comadreja
Natura natura naturaleza
Oliva oliva azeytuna
Mola mola muela de molina


latina Valenciana Castellana
Argentum argent plata
Autumnus autumne othoño
Cepa cepa cebolla
Clavis clau llave
Coda coa cola
Collum coll cuello
Columba coloma paloma
Coxa cuxa nalga o anca
Confectura confectura confacionadura
Crusta crosta corteza
Defensor defensor defendedor
Delicie delici deleyte
Demencia demencia locura
Dens dent diente
Despectio despeccio desprecio
Draco drac dragon
Fames fam hambre
Fenestra finestra ventana
Ferrum ferro hierro
Filius fill hijo
Filum fil hilo
Fimus fem stiércol
Flocus floc flueco
Fons font fuente
Formica formiga hormiga
Fraus frau engaño
Fremun fre freno
Frumentum forment trigo en general
Fumus fum humo
Furtum 
funt hurto
Fundamentum fonament cimiento
Fussus fus huso
Gemma gema hiema de sarmiento
Gemitus gemit gemido
Gibba geppa corcoba
Gingiva geniva enzías
Hamus ham anzuelo
Homo home hombre
Jocus joc burla de palabras
Juncus junc junco
Lacus llac lago o zaquizamí
Licatura lligadura atadura
Legumen llegum legumbre
Lilium lliri azuzena
Linus llim limo
Lexivia llexin lexía
Lumen llum lumbre
Mamilla mamella tetica
Mirtum murta arrayan
Morsus mos bocado o mordedura
Milium mil mijo
Mors mort muerte
Mucus moc moco
Mulier muller muger
Mulus mul mulo
Nasus nas nariz
Napus nap nabo
Nomen nom nombre
Oleum oli azeyte
Ovum ou huevo
Ora vora orilla de mar
Ordeum ordi cebada
Petra pedra piedra
Palea palla paja
Panis pa pan
Pomum poma manzana
Pellis pell pellejo
Porcus porc puerco
Posticum postic postigo
Pratum prat prado
Princeps princep príncipe
Pruna pruna ciruela
Ramus ram ramo
Riuus riu rio
Rasum ras raydo
Rota roda rueda
Serpens serp serpiente
Sevum seu sevo
Sela sella silla de andas
Sabula sablo tierra arenosa
Sagita sageta saeta
Socus soc sucio
Status stat estado
Sagma salma


Sagma salma enxalmo o albarda
Salamandra salamandra salamanquesa
Sarmentum sarment sarmiento
Scandalum scandil tropezadero
Sucus suc zumo
Talpa talp topo, animal
Tempus temps tiempo
Tonus to tono
Tenebre tenebres tinieblas
Tymus tymo tomillo
Torrens torrent arroyo o chorro
Turdus tord zorzal, ave
Vernix vernis barniz
Vesper vespre la tarde
Vinum vi vino
Virus veri ponzoña
Viscum visc liga
Vomitus vomit vómito


... La Lengua Valenciana es hija, y factura de la Lengua latina por derecha línea y propagación, y la Lengua Castellana procede de madre bastarda por ser compuesta de la Romana latina que fué latín corrompido, y en la venida de Roma a Castilla más se corrompió. Y si toda vez pretende tener vocablos latinos, viénenle por tercera Lengua, entre las dos, lo que en la Lengua Valenciana no hay medio alguno, porque beve en el nascimiento de la fuente latina...

viernes, 6 de marzo de 2020

Gaya Ciencia, est llibre fou compost; Linga Occitana

CXLIII. 
Reg. N° 2234, fól. 71. 1 may. 1398.

Nos Martinus Dei gratia rex Aragonum Valencie Majoricarum Sardinie et Corsice comesque Barchinone Rossilionis et Ceritanie. Quoniam sola sciencia dicitur summa nobilitas in hac vita cum per eandem teologus regnum adquirat celeste per eam legista jam statuat jubeat vindicet puniat ac interpretetur clarisime per eandem ac etiam canonista ecclesie robur firmissimum et fidei orthodoxe columpna inmobilis solvat quascumque ambiguas questiones et facta causarum perdubia dirimat per eam ulterius moderator humane nature naturalisque sciencie inquisitor sagacissimus phisicus valida corpora in sanitate plenaria auxiliis phisice preconservet et egra ad pristinam temperanciam peroptatam reducat per eam astrologus perspicaci corruscans ingenio disposiciones celestium corporum intuatur cursus inspiciat planetarum celique jam signa duodecim contempletur stellas connumeret zodiacum atque spheram firmamento in ipso proprio intellectu comprendat unde se dicit plenarie de futuris judicare jam posse per eam interea arismeticus numeros colligat et in isto non modicum glorietur per eam mensuras geometra amplectens triangulos atque quadrangulos recte designet per eam jam musicus modulamina vocum eructet predulcia per eam orator alliciens ejus colloquia vocis munimine gloriose corroboret necnon et habeat copiam dicendorum et dulci sermone suabilique exordio et affabili ratione animos alienos utiliter atrahat ad se ipsum per eam necminus dialecticus veritatem et falsitatem inquirat per eam gramaticus recte loquatur recte et aret cum penna per eam respublica gubernetur cultus justicie immoletur timida prelia comittantur per eam terribiles machine erigantur et hostium expulsiva propugnacula construantur per eam novalia renoventur et publice libertatis quies ambita atque confinium populorum benevolencie reformentur per eam postremo alia universa que toto sub orbe intra laudabilis rationis septa geruntur exitu concludantur felici: quid ergo tam dulcius quid tam jocundius quid tam utilius esse debet quam sciencia peramplecti. Porro universos et maxime nostros fideles subjectos sciencie et doctrinis ac aliis moribus virtuosis continue militantes favore et graciis atque donis prosequimur sepius ut ad predicta vel aliqua ex eisdem habenda ferventius animentur cum ex scientificis viris et regna et terre reluceant: quia et etiam Barchinone in urbe que fertilitatis ut ager assiduitate culture fecundior fructus uberrimos perferens viros virtutum perflua ubertate fecundos producit quorum fecunditas graciosa in alios affluentes effunditur per eos magnificans rudes erudiens et debiles virtuosos efficiens sint viri quamplures qui inter alia sciencie docmata circa precepta et practicam oratorie facultalis qua principum atque regum jam gratia capitur lingua prerudis acuitur et possessor ejusdem de infimis ad honoris fastigia sublevatur sub rithmis atque metris et prosis raesuracione sub certa pretensis exercitare (1) precipue per eosdem et que inde vulgariter Sciencia gaya vocatur sic modo insudant laudabili quod carmina eorundem modo Parisius modo Tholosam hujusmodi et aliarum quarumlibet artium optima quippe gimnasia ut inibi corrigi valeant destinata abinde remituntur sepissime laudis corona penitus illustrata tanquam ab incude malleo atque lima dicte amene seu gaye sciencie quibuslibet viciis exinde relegatis protracta fideliter atque pure unde et civitas Barchinone predicta cui non parum afficimur cum ipsa jam semper extiterit ac existat peravida pervigil et attenta in illis qui celebrem ad honorem et regie domus nostre augmentum tunc dicerentur et possint spectare non modicum comendatur quod nobis ad placitum cedit premagnum: tenore presentis ut illi civitatis pretense et alii universi qui inibi dicte amene seu gaye sciencie nunc vel de cetero vaccare curaverint melius ad eandem habendam et practicam ipsius exercendam induci tunc valeant: comunitati eorum et ipsis necnon rectoribus et defensoribus ac manutentoribus ejusdem amene seu gaye sciencie quadraginta florenos auri de Aragonia annuales sub condicione inferius posita ut ex ipsis jocalia infrascripta emant graciosius ducimus concedendos quos in atque super emolumentis et juribus universis officii bajulie civitatis Barchinone jamdicte etiam assignamus. Mandantes serie cum presenti bajulo civitatis ejusdem presenti atque futuro et cuilibet alii ad quem hoc spectet quovis modo quatenus in hoc festo Pentecostes venienti de proximo et etiam singulis annis de cetero termino in eodem rectoribus et defensoribus ac manutentoribus antedictis dictos quadraginta florenos commitendos per ipsos in jocalia infrascripti nostri thesaurarii executoria seu mandato ad istud nullatenus expectato exsolvat plenarie recuperaturus ab ipsis apocas de soluto in quarum priori contextus hujusmodi penitus inseratur in reliquis quidem specialis solummodo mencio habeatur: nos enim tenore presentis nostro rationali magistro vel alii cuicumque supor jam dictis a bajulo antedicto compotum audituro jubemus quod tempore raciocinii ipsius dictos quadraginta florenos in suo recipiat compoto supradicto nullam eidem pro isto questionem facturus. Volumus autem et tradimus in mandatis dictis rectoribus et defensoribus ac manutentoribus prefate amene seu gaye sciencie quod ex dictis quadraginta florenis illud vel illa jocalia argenti vel auri qui proinde videbuntur eisdem emenda emant totaliter illi vel iliis eorum qui juxta precepta et leges dicte amene seu gaye sciencie aliqua carmina vel etiam opera secundum ipsorum judicium melius aliis ediderint texuerint fecerint seu ordinaverint in honorem et gloriam aliquale et bravium hinc acquisita penitus conferenda et danda per eos quia eisdem super jam dictis plenarie vices nostras cum ista commitimus: nobis ipsis expresius retinentes et concessionem hujusmodi conditione sub ista etiam facientes quod dicti rectores et defensores ac manutentores prefate amene seu gaye sciencie nominari et eligi ac creari et poni a nobis omnino nunc et de cetero habeant: sin autem presentem viribus et effectu carere nos volumus quam in memoriam et testimonium premissorum fieri fecimus nostro sigillo pendenti munitam. Data Cesarauguste prima die madii anno a nativitate Domini millessimo trecentessimo XC octavo regnique nostro tertio. - Matias vicecancellarius. - Dominus rex mandavit mihi Jacobo Cavasthani. - Vidit eam dominus rex. - Berengarius Sarta.

/ Aquí ve Bofarull fénne de les seues. /

(1) En este mismo archivo de la corona de Aragón de Barcelona existe un códice M. S. en papel de algodón de a folio y 284 páginas de materia, con su índice de capítulos en la portada; y en las cartas blancas del principio de este volúmen se lee la siguiente nota de letra de D. Jayme Caresmar, canónigo premostratense del monasterio de Santa María de Bellpuig en Cataluña, que dice así:
- Est llibre fou compost per un anonym provençal en lo sigle XIIII en que florí la Gaya Ciencia. Está escrit en llengua catalana, per rahó de haverse introduhit la llengua catalana en la Provensa al temps que sos princeps foren catalans, comptes o descendents dels comptes de Barcelona: be que té veus mescladas, propias de la llengua de aquell pays. Lo títol de la obra es: Las lleys de amors. Enseña y dona reglas pera trobar y fer coblas y altres generos de versos: y estos poetas se deyen trobadors.
- En seguida de esta nota siguen cinco folios del índice de capítulos: y en el folio primero empieza así: - Ayssi comensan las lleys damors; y después del prólogo empieza la primera parte de la obra de este modo: - Ayssi comensa la primiera partz en la qual son demostradas doas manieras de trobar generals las quals no son desta sciensa: y esta primera parte acaba con el capítulo: Dels rims trencatz. - La segunda parte, al folio 25 vuelto, empieza de este modo: - De coblas e primerament ques cobla e quens bordos deu hom haver almay e quens almens; y esta segunda parte acaba con el capítulo:
De cobla constructiva. - La tercera parte, al folio 36, empieza de este modo: - Complida es la segonda partida e ayssi comensa la tersa on deuem tractar de verses chansos e dautres dictatz: y esta tercera parte acaba con el capítulo: Escondigz. -La cuarta parte, al folio 39, empieza de este modo: - De las VIII partz doracio en qeneral: y esta cuarta parte acaba con el capítulo: De la interieccio. - La quinta y última parte, al folio 98, vuelto, empieza de este modo: - La quinta partz de vicis e de figuras e primierament de barbarismes; y esta quinta parte acaba con el capítulo: De pedas, y concluye la materia del volúmen con las palabras: Deo gratias, folio 141 vuelto.


//

La Gaya Ciencia era el arte de hacer poesía en la Edad Media. Expresión muy frecuente en la época, derivada del provenzal gai saber o del francés gai savoir, que refería a todas las habilidades técnicas necesarias para escribir poesía, es decir, el arte poético.
//

apéndice 3 memorial dalmau darnius joffre dortigues

Sed quia ut per literas scivit dominus noster rex novissime idem comes nititur quantum in eo est dicte exequtioni resistere et procurat sibi auxiliari in dicta resistentia per nonnullos subditos regis Francie: eapropter instent dicti ambassiatores quod dominus rex Francie per suas literas patentes mandet officialibus suis et signanter illis qui sint in Linga Occitana ne permittant aliquos subditos ipsius regis Francie ire in adjutorium dicti comitis et eos prohibeant a dicto auxilio et revocent remediis oportunis nec permittant etiam alias gentes extraneas in auxilium dicti comitis per regnum Francie pertransire et mittat dictus dominus rex Francie per exequtionem hujus provisionis aliquem vel aliquos officiales regios ut moris est.

https://es.wikipedia.org/wiki/Trovador (Féu poc cas de la wiki).

Bernart de Ventadorn, trovador medieval occitano, según un manuscrito del siglo XIII sobre la música trovadoresca.
Bernart de Ventadorn, trovador medieval occitano, según un manuscrito del siglo XIII sobre la música trovadoresca.


Loís Alibèrt, autres dialèctes occitans, catalan comprés

Loís Alibèrt, autres dialèctes occitans, catalan comprés

Los trovadores (del idioma occitano trobador, pronunciado [truβa'δu]) fueron músicos y poetas medievales, que componían sus obras y las interpretaban, o las hacían interpretar por juglares o ministriles, en las cortes señoriales de ciertos lugares de Europa, especialmente del sur de Francia, entre los siglos XII y XIV. La poesía trovadoresca se compuso principalmente en idioma occitano.

Los trovadores, personajes mayoritariamente de la nobleza, con sus canciones amorosas sobre todo, pero también con sus composiciones de propaganda política, sus debates y, en definitiva, con su visión del mundo, muestran el inicio de una historia cultural y política con una variedad que no se encuentra en ningún otro documento de la época. Su literatura, además, será una de las fuentes básicas de la poesía que durante siglos se cultivará en Europa occidental. Incluso en el siglo XX, autores catalanes como Josep Vicenç Foix (1893-1987) no se pueden explicar del todo sin conocer aquello que compusieron estos escritores de los siglos XII y XIII que cantaban por los pueblos. El estudio de los trovadores se incluye habitualmente dentro de la historia de la literatura occitana. Escribían en una variedad culta del idioma provenzal antiguo (lengua poética de los trovadores), que surgió en Occitania a finales del siglo XI y se extendió por el occidente europeo, sobre todo en Cataluña y el norte de Italia, conformando una literatura de una unidad importante en un momento en que las diferencias entre el provenzal y el catalán eran poco notables.
Así, en la plenitud de su producción literaria ―siglo XIV y parte del siglo XV― en Cataluña, un mismo escritor usaba el occitano en su obra poética, y el catalán en la prosa. Esta situación pervive hasta la obra de Ausiàs March (1397-1459). La tradición literaria de los trovadores aún tuvo vigencia en parte de la poesía catalana del siglo XX, tanto con respecto a los aspectos formales como de contenido, representando una de las bases esenciales de la lírica catalana. Conviene esclarecer la diferencia entre trovador y juglar. El trovador era un poeta lírico, por lo general de condición social elevada, que se acompañaba de una melodía fija y cuyo texto se fijaba por escrito y no se transmitía con variantes, además de que no necesitaba utilizar sus facultades artísticas como medio de vida. El juglar, sin embargo, llevaba una vida ambulante, recitaba con una entonación específica pero no melódica, memorizaba los textos e incluso improvisaba a partir de determinados motivos temáticos, podía ayudarse de la mímica y la dramatización; características que lo convierten en uno de los máximos representantes de la literatura de transmisión oral de carácter folclórico o popular. No obstante, en ocasiones es posible confundirlos o reconocer individuos que reunieron las dos tipologías. De modo muy esquemático, suele asociarse al trovador con el autor (creador), y al juglar con el actor (intérprete).​ Ambos se sintetizarían en la cultura musical del siglo XX con la imagen del cantautor. Entre las diversas posibilidades etimológicas de la palabra «trovar», la más adecuada es la de ‘inventar o crear literariamente’. Hace falta distinguir en esta época el significado de dos palabras que en nuestros días se usan sin ningún matiz diferenciador: poeta y trovador. El primero era aquel que escribía poesía en latín, en cambio el segundo lo hacía en una lengua romance. La misma etimología tiene la palabra «trovero», aplicada a la persona que hace trovos (cantos tradicionales del sureste español). Entre 1110 y 1280 se registran unos 450 trovadores de idioma occitano. Pierre A. Riffard —citando a autores como Marrou, Roubaud y A. Moret—, menciona entre los más notables trovadores cátaros a Pierre Rogier de Mirepoix, Bernard Mir y Guilhem de Dulfort, y a Chrétien de Troyes (desde 1164) como máximo representante en lengua de oil. También incluye el fenómeno de los «minnesänger» germanos (1170 a 1340) y a los poetas del «stil nuovo» como Dante y Cavalcanti, insistiendo en el aspecto esoterista de la obra trovadoresca de Chrétien y Dante.​ Asimismo, se han considerado trovadores personajes como: Guillermo de Poitiers, el papa Clemente IV, no siendo papa, sino antes de ser arzobispo de Narbona y obispo del Pueg, conocido como Gui Folqueis, o el rey de Inglaterra Ricardo Corazón de León (que antes de presidir la corte inglesa fue duque de Aquitania y conde de Poitiers), Pedro el Grande y Federico III de Sicilia; a diversos personajes de la nobleza como el catalán Guerau de Cabrera, o a individuos de origen humilde, como Marcabrú, que empezó como juglar. Entre las mujeres trovadoras («trobairitz»), casi siempre de la nobleza, destacó Beatriz de Día. Los cancioneros son unos documentos ―en total se conservan 955​ (y se han destruido 8)― que constan habitualmente de tres apartados: vidas, razones y composiciones. De algunos trovadores únicamente se incluían las poesías sin ninguna otra referencia. En el primer apartado se explicaba la vida del trovador. En el segundo, las razones por las cuales había escrito determinado poema. Esta información no solía ser frecuente. Por último, figuraba el propio poema, en 256 casos con la melodía correspondiente. En estos documentos se conservan 2542 poemas y versos, que a veces se repiten en diferentes cancioneros y a veces se atribuyen a diferentes trovadores. En cuanto a las biografías las hay de todo tipo: extensas o cortas según el cancionero, reales o inventadas, como se ha podido comprobar al compararlas con otros documentos de la época. La poesía trovadoresca se manifestaba a través de estilos (o trovas) diferentes: Trova leve (o plana): expresión sencilla, palabras no complicadas ni de doble sentido, ausencia de recursos estilísticos difíciles. Pensamientos claros que puede captar fácilmente un auditorio variado. Este es el estilo más utilizado, sobre todo en los sirventés. Trova hermética: hay varios tipos: caro, oscuro, sutil, delgado, cubierto..., según lo expresen los propios trovadores en sus composiciones, sin especificar las características. Los dos más habituales son los siguientes: Trova cerrada: trova hermética basada en la complicación de conceptos, el abuso de la agudeza, un lenguaje a menudo de argot (que ofrece problemas de interpretación en la actualidad, no tanto, seguramente, en el momento que se escribió). Marcabrú lo usó con frecuencia. Trova rica: el hermetismo se basa en la complicación de la forma, que busca la sonoridad de la palabra y por lo tanto usa un lenguaje difícil, con rimas extrañas, etc. Arnaut Daniel fue el gran maestro de este estilo. Personajes similares aparecieron en otras regiones de Europa. Ya se ha mencionado Cataluña y el norte de Italia, cuya trova estaba íntimamente relacionada con la provenzal. En el norte de Francia, en la región de lenguas de oïl, y en Inglaterra aparecieron los trouvères o troveros, en Alemania los Minnesänger y en el occidente de la península ibérica las cantigas galaico-portuguesas. La poesía trovadoresca era sobre todo de temática amorosa, pero también podía centrarse en aspectos políticos, morales, literarios, etc. A continuación hay una clasificación no exhaustiva de su literatura dividida en tres apartados: los géneros condicionados por la versificación, en los que se tienen en cuenta los aspectos métricos y no la temática, que solía ser amorosa; los géneros condicionados por el contenido, que es el apartado más variado y extenso; y los debates entre trovadores, es decir, aquellas composiciones en que dos trovadores se enfrentan a través de un diálogo con una temática variada.



Raynouard, choix, poésies, troubadours, kindle

martes, 5 de octubre de 2021

Glosario, Ramon Lull, P.

P.


PACIENTAMENT. adv. Con paciencia. (pacientemente)

PACIFICANT. v. gerundio de "pacificar”. Apaciguando, pacificando.

PACIFICAR. v. modo inf. Pacificar, apaciguar.

PAGAMENT. sust. c. Satisfacción, paga, el acto de pagar.

PAGUÁ. sust. c. Pagano, infiel. (en textos antiguos también paguar : pagar; pagua : paga)

PAHOR, sust. c. Miedo. (por, temor; pavor)

PAIMENT. sust. c. Pavimento.

PALAU. sust. c. Palacio.

PALES. adj. Evidente, manifiesto, conocido, abierto, público. (palés)

PALPAR. v. modo inf. Palpar, tocar. (paupar, paupá)

PANÓ. sust. c. Pendón.

PAOR. sust. c. Pavor, miedo, temor.

PAR. v. Parece. - Qu' ens par: que nos parece.
PAR. adj. Igual, parecido, semejante.

PARADIS. V. PARAIS.

PARAIS. sust. c. Paraíso.

PARAYS. V. PARAIS.

PARENT. sust. c. Padre, pariente.

PARER. sust. c. Parecer.

PARER. v. modo inf. Aparecer.

PARIA. v. Parecería. (pareixeríe)

PARLAMENT. sust. c. Conversación, el acto de hablar. (parlamento)

PARLATSME. Hablaisme, habladme. (me habláis)

PARLATURA. V. PARLAMENT.

PARLE. v. Hablo. (jo parle, parl‘, jo xerr‘, xerro, xarro mallorquí, yo parlo chapurriau)

PARLÉS. v. Hablase. (si yo parlara, parlares, parlare, parlarem, parlareu, parlaren)

PARLETS. v. Habláis.
PARRÁ. v. Parecerá, aparecerá. (pareixerá)

PARRIA. v. Parecería. (pareixeríe)

PARTECH. v. Partió.

PARTENSA. sust. c. Partida.

PARTESCAM. Parlamos, dividamos, repartamos.

PARTICIPAMENT. sust. c. Participación.

PARTIR. v. modo inf. Separar, dividir, partir, compartir.

PARTÍS. v. Partióse, separóse, dividióse. (se partió, separó, dividió)

PARTIT. part. pas. de "partir”. Partido, dividido, separado.

PARTRÁ. v. Partirá, separará.

PARTRAY. v. Partiré. - Como recíproco, me iré.

PARVENT. sust. c. Apariencia, indicio, modo, semejanza, manera.

PAS. sust. c. Paso, trance. - De pas en pas: paso a paso.

PAS. Partícula negativa. No. (no ho sé pas : no lo sé; en francés y catalán aún se usa)
PASCHA. sust. c. Pascua.

PASCIENCIA. sust. c. Paciencia.

PASCIENT. adj. Paciente.

PASEJATS. V. PESSEJATS.

PASSIÓ. sust. c. pasión.

PATERNITAT. sust. c. Paternidad.

PATI, sust. c. Pacto. - también significa país.

PATRIMONAT. sust. c. Patrimonio. (patrimoni)

PAUBRE. sust. c. Pobre.

PAUBREMENT. adv. Pobremente.

PAUC, PAUCA. adv. Poco, poca.

PAUC, PAUCA. adj. Pequeño, pequeña. - Algunas veces significa falta de alguna cosa.

Pauc de sen: falto de entendimiento.

PAUCH. V. PAUC.

PAUPERTAT. sust. c. Pobreza. (pauperitas; pobrea; pobresa)

PAUSA. v. Pone, coloca. (posa; au → o, posar; poner)

PAUSÁ. V. Puso. (posá)

PAUSAMENT. sust. c. Reposo, descanso, recreo, holgura. (reposament; pausa)

PAUSANT. v. gerundio de "pausar”. Poniendo.

PAUSAR. v. modo inf. Poner, colocar. Úsase también como recíproco. (pausarse)
PAUSÁS. v. Pusiese. (posás)

PAUSAT, PAUSADA. part. pas. de "pausar". Puesto, puesta, colocado, colocada.

PAXIMENT. sust. c. Pasto, alimento.

PAYRE. sust. c. Padre.

PAYRIA. V. Sufriría, consentiría.

PECCADOR. sust. c. Pecador.

PECCAN. V. PECCANT.

PECCANT. v. gerundio de "peccar". Pecando.

PECCAREN. v. Pecaron.

PECCAT. sust. c. Pecado.

PECH. adj. Necio, estúpido, simple, inocente, bobo.

PEGEA. sust. c. Estupidez, necedad, falta. (de pech, palabra anterior)

PE ‘L. Por el.

PELEC. sust. c. Piélago.

PELEGRÍ. sust. c. Peregrino. - Como adjetivo equivale a pasajero.

PELÓS. adj. Velloso. (peludo; pelut) - En sentido figurado equivale a miserable.

PE ‘LS. Por los. (pe‘ls pels : por los pelos)

PENDIA. V. Pendía, colgaba.

PENDR' EXEMPLAR. Tomar ejemplo. (PENDRE, PENDRA : prender : tomar)

PENDRA. v. modo inf. Tomar, recibir.

PENDR‘ EL. Tomar el. (pendre lo)

PENDR‘ ELS. Tomar los. (pendre los)

PENDRER. V. PENDRA.

PENDUT. part. pas. de "pendrer". Colgado.

PENEDEN. V. PENEDENT.

PENEDENT. v. gerundio de “penedir”. Arrepintiendo.

PENEDENT. part. a. El que se arrepiente.

PENEDENT. adj. Arrepentido. (Penedés : Penitensis)

PENEDÍ. V. Arrepintió.

PENEDIMENT. sust. c. Arrepentimiento.

PENEDENTME. Arrepintiéndome.

PENEDIR. v. modo inf. Arrepentir. Usado como sust. c. Arrepentimiento.

PENEDIRMIA. Me arrepentiría.

PENEDÍS. v. Arrepintióse. (se arrepintió)

PENET. v. Arrepiento, arrepiente. Úsase como recíproco. - Es penet: se arrepiente.

PENETS. v. Arrepientes.

PENETSE. Arrepiéntese.

PENRÁS. v. Tomarás.

PENRIA. v. Tomaría.

PENS. sust. c. Pensamiento.

PENSA. V. PENS.

PENSAN. v. gerundio de "pensar". Pensando. (pensant)

PENSATS. v. Pensáis, pensad.

PENSETS. v. Pensad.

PEQUÍ. v. Pequé.

PERA. sust. c. Piedra y también pera. (peyra, pedra)

PER ÇO. Porque, para que, por esto.

PERDENT. part. a. de "perdre". El que pierde.

PERDENT. v. gerundio de "perdre”. Perdiendo.

PERDERA. V. Perdiera. (si yo perguera la vida...)

PERDERETS. v. Perdiereis. (perdierais)

PERDETS. v. Perdéis, perdáis.

PERDIMENT. sust. c. Perdición, pérdida.
PERDONADOR. sust. c. El que perdona.

PERDONAMENT. sust. c. Perdón, el acto de perdonar.

PERDONÁN. v. gerundio de "perdonar". Perdonando. (perdonant)

PERDONANÇA. V. PERDONAMENT.

PERDONATS. v. Perdonad, perdonáis.

PERDONETS. v. Perdonéis.

PERDONENS. v. Perdónanos.

PERDÓS. sust. c. Perdón, perdones. - Deman perdós : pido perdón.

PERDRÁ. V. Perderá.

PERDRE. V. PERDRER.

PERDRELA. Perderla. (pérdrela, pédrela)

PERDRER. v. modo inf. Perder. (perdre, pedre)

PERDRETS. v. Perderéis.

PERDRIA. v. Perdería.

PERFAYT. adj. Perfecto.

PERIL. sust. c. Peligro. (perill, peryl)

PERILANS sust. c. pl. Los que peligran o están en peligro. (perillans, perilláns; perillán también es una persona traviesa, que conlleva algún peligro, gamberro, etc.)

PERILOSA. adj. term. fem. Peligrosa. (perillosa, perilloses)

PERIR. v. modo inf. Perecer.

PERJUR. sust. c. Perjuro.

PERJURAR. v. modo inf. Perjurar.

PERPETUAL. adj. Perpetuo, perpetua.

PERPETUALMENT. adv. Perpetuamente.

PERPETUAR. v. modo inf. Perpetuar.

PERPETUAT, PERPETUADA. part. pas. de "perpetuar”. Perpetuado, perpetuada.

PERPUNT. sust. c. Perpunte.

PERQU‘. V. PERQUE.

PERQUE. adv. Porque.

PERQUE ‘L. Porque el, porque le, porque lo.

PERQU‘ EL. V. PERQUE 'L.
PERQUE ‘LS. Porque los, porque les.

PERQUE ‘M. Porque me.
PERQU‘ EM. V. PERQUE ‘M.

PERQUE ‘N. Porque (de ello).
PERQUE ‘NS. Porque nos.

PERQUE ‘S. Porque se, porque es.

PERQU‘ ES. V. PERQUE 'S.

PERQUE ‘T. Porque te.

PERQU‘ EU. Porque yo.

PERQUʻ EUS. Porque os.

PERSEITAT. sust. c. Nombre con que se denota la calidad que tiene Dios de existir o de ser por sí mismo.

PERSEVERA. v. Persevera.

PERSEVERANÇA, sust. c. Perseverancia.

PERSEVERANT. adj. Perseverante.

PERSEVERAR. v. modo inf. Perseverar.

PERSÓ. Por esto, porque, puesto que. (per ço)

PERSONALITAT. sust. c. Personalidad.

PERSONAT. part. pas. de "personar". Apersonado.

PERSONAT. sust. c. Persona. - Un personat: una persona.

PERTAL. A fin de, por tal. (per tal)

PERTANY. v. Pertenece, corresponde. (tany, tayn)

PERTANYER. v. Pertenecer.

PERTAYN. V. PERTANY.

PERTES. Variante de PARTS. Partes.

PERTÍ. v. Partió, separó, dividió.

PERTIT. part. pas. de "pertir". Dividido, repartido, separado, partido. (partit)

PERVERTEIX. v. Pervierte. (pervertix)

PERYLOS. adj. Peligroso.

PERYLL, sust. c. Peligro.

PESAMENT. sust. c. Peso.

PESANT. adj. Pesado, penoso.

PESSEJATS. part. pas. pl. de "pessejar". Rotos, hechos trizas (piezas), mutilados.

PETIT. adj. y adv. Pequeño, poco. - Aujats un petit: escuchad un poco.

PEX. sust. c. Pez.

PEXÓ. Diminutivo de PEX. (peixet; pececito, pececico, pececillo)

PEYL. sust. c. Piel, pellejo.

PEYRA. sust. c. Piedra, losa.

PEYTANÍ. sust. c. Cosa insignificante, cosa de poco valor. - No val un peytaní: no vale un bledo.

PHILOSOFAR. v. modo inf. Filosofar.

PHILOSOFIA. sust. c. Filosofía.

PHILOSOPH. sust. c. Filósofo. - Li philosoph: los filósofos.

PHLOCH. sust. c. Palabra cuya significación desconocemos. - Quizás tenga alguna analogía con el vocablo francés FLEAU. Azote, plaga, castigo.

(Donar de mayll lo phloch que fóu digut;)

PIA. adj. Pía, piadosa.

PIETANÇA. V. PIETAT.

PIETAT, sust. c. Piedad, conmiseración, misericordia.

PIGRE. adj. Perezoso, negligente, tardío.

PIJOR. adj. Peor. (pitjor; pichó, pichor)

PIMENT. sust. c. Pimienta y también cierta bebida compuesta de miel y especias.

PITJOR. V. PIJOR.

PLAC. V. PLACH.

PLACH. v. Plugo.

PLACIA. v. Plazca.

PLACIATZ. v. Plázcaos.

PLACIAUS. V. PLACIATZ.

PLAEN. v. Placen.

PLAENT. adj. Agradable

PLAHEN. v. Placen, agradan.

PLAER. sust. c. Placer.

PLAHENT. V. PLAENT.

PLAHIA. v. Placía.

PLANCH. v. Plaño, lamento, suspiro. (planct, plant)

PLANEA. sust. c. Llanura. (planura; en Beceite, la planeta, con su cueva)

PLANGE. v. Plaña, lamente, suspire.

PLANT. sust. c. Llanto. (PLANCH : Plaño, lamento, suspiro)

PLANY. v. Plañe, lamenta, suspira.

PLANYENT. v. gerundio de “planyer". Plañendo, lamentando, suspirando.

PLANYERETS. v. Plañiréis, lamentaréis, suspiraréis.

PLANYERIA. v. Plañiría, lamentaría,

PLASCUT. part. pas. de "plaer". Placido.

PLASENT. adj. Agradable.
PLASENTA. sust. c. Complacencia, placer, amabilidad.
PLASER. sust. c. Placer.

PLASIA. v. Plazca.
PLASIAUS. v. Plázcaos, os plazca.
PLATS. V. PLATZ.

PLATZ. v. Place.

PLAU. v. Place. (si us plau : si os place : por favor)

PLAURS. sust. c. pl. Lloros. (plors)

PLAY. v. Place.

PLAYA. v. Plazca.

PLAYA ‘US. Plázcaos.

PLAYNIA. V. Plañía.

PLAYRÁ. v. Placerá.

PLEGAT. part. pas. de “plegar". Unido, junto. (tots plegats)

PLEGUADA. adj. term. fem. Unida, junta.

PLES. adj. Lleno y alguna vez harto. (ple; plle a La Llitera; pleno : lleno)

PLOR, PLORS. sust. c. Lloro, lloros. Li plor: los lloros.

PLORAMENT. sust. c. Lloro, aflicción.

PLORAN. v. gerundio de "plorar". Llorando. (plorant)

PLORANTMENT. V. PLORAN.

PLORARS. sust. c. pl. Lloros. (ploreres, plors, plos)

PLORATS. part. pas. pl. de "plorar". Llorados.

PLORATS. v. Lloráis, llorad.

PLORE. v. Llore.

PLORET. v. Lloró.

PLORETS. v. Lloréis.

PLUJA. sust. c. Lluvia. (pluviómetro : mide la lluvia, pluvio, pluvia)

PLURALITAT. sust. c. Pluralidad.

PLUS. adv. Más. (Non plus ultra; latín, francés)

POBBLE. sust. c. Pueblo. (en algunos sitios se pronuncia “popla”; populum, populatio)

POBREA. sust. c. Pobreza. (pobresa)

POCH. v. Pudo.

POCH. adj. Pequeño. (poc, pòc, póc : poco : pauc)

PODETS. v. Podéis. (podeu, podéu)

POGRA. v. Pudiera. (puguera)

POGRAS. v. Pudieras. (pugueres)

POGRE. v. Pudiera. (puguere)

POGREN. v. Pudieran. (pugueren)

POGRES. v. Pudieras, pudieres. (pugueres)

POGR‘ ESSER. Pudiera ser.

POGR‘ HAVER. Pudiera haber, pudiera tener.

POGUERA. v. Pudiera. (puguera)

POGUÍ. v. Pude. (vach pugué en chapurriau)

POINT. sust. c. Punto. (punt)

PONIMENTS. sust. c. pl. Castigos. (de punir; punitio)

POQUEA. sust. c. Poquedad.

PORÁM. v. Me podrá. (porá ‘m)

PORAT. Te podrá. (porá ‘t)

PORATS, v. Podrás.

PORAY. v. Podré. (este ay final : é : poré)

PORETS. v. podéis, podréis.

PORETZ. V. PORETS.

PORIAUS. v. Os podría.

PORIE ‘US. V. PORIAUS.

PORREY. v. Quizás equivalga a podrá.

PORRIU. v. Tal vez equivalga a podéis; sin embargo de que estando este verbo en la segunda persona del plural de presente de indicativo correspondía naturalmente, usar la palabra PORETS o PORETZ. (vatros, vosaltres podríeu)

PORT. v. Lleve, llevo; traigo, traiga y alguna vez tenga.

PORT. sust. c. Puerto.

PORTA. v. Trae y alguna vez tiene. - De tot home quit porta amor: del hombre que te tiene amor. (también puerta)

PORTAR. v. modo inf. Llevar, traer, tener, sobrellevar, trasportar, reportar, conducir.

PORTATZME. Llevadme, conducidme. (portaume, porteume)

PORTECH. v. Llevó.

PORTEYL. sust. c. Portillo. (Lo portell de La PortelladaMatarraña)

POSAMENT. sust. c. Postura.

POSCH. v. Pudo. (ell - ella va pugué)

PÓSES. v. Póngase.

PÓSLO. Póngalo.

POSQUÉS. v. Pudiese.

POSSEEX. v. Posee.

POSSESSIÓS. sust. c. pl. Bienes, haciendas. (En Mallorca se llama así a la finca con masía, mas, masada, casa de pagés, possessió)

POSSIBILITAT. sust. c. Posibilidad.

POSSIBOL. adj. Posible. (en inglés, possible, pronunciado “póssibol”)

POSTAT. sust. c. Potestad.

POSTRE. v. Postro. (jo me postre, jo em postre, eu me postre, yo me postro)

PÓTLA. Puede la. (la pòt : la puede)

PÒTLO. Le puede, lo puede. (lo pòt)

PÒTNE. Puede (de ello). - Pótne tot hom haver: puede (de ello) el hombre tener.

POTSNE. v. Puedes (de ello). (ne pòts, en pòts)

PREÁM. v. Apreciamos, estimamos, valoramos. (preuam, preuem; preu : precio, aprecio)

PREAT. part. pas. de "prear”. Apreciado, estimado, valorado. (preuat)

PRECADORS. sust. c. pl. Los que ruegan. (rogar : pregar : plegarias)

PRECH. v. Ruego.

PRECHVOS. v. Ruégoos.

PREDESTINAT. part. pas. de "predestinar". Predestinado.

PREDICAMENT. sust. Predicamento.

PREDICAT. sust. c. Predicado.

PREGA. v. Ruega.

PREGADOR. sust. c. El que ruega.

PREGAN. v. gerundio de “pregar". Rogando. (pregant)

PREGATS. v. Rogad, rogáis.

PREGON. v. Rueguen.

PREGON. adj. Profundo.

PREGONTATS, sust. c. pl. Profundidades.

PREGUÁ. v. Rogó. - Preguá ‘l: le rogó.

PREGUE. v. Ruegue.

PREGUEMLO. Roguémosle. (roguemos al señor : preguem al señor, senyor)

PREGUEN. v. Ruegan, rueguen.

PREGUERAS. sust. c. pl. Plegarias, preces, ruegos.

PREICAR. V. modo inf. Predicar, publicar, anunciar.

PRELAT. sust. c. Prelado.

PREN. v. Toma, prende, aprisiona, acepta, recibe, se hace dueño.

PRENAS v. Tomes, prendas, aprisiones, aceptes, recibas.

PRENEM. v. Tomamos, prendamos, aprisionemos, aceptemos.

PRENENT. v. gerundio de "prener". Tomando, prendiendo, aprisionando, aceptando, recibiendo.

PRENER. v. modo inf. Tomar, aceptar, admitir.

PRENETS. v. Tomad, admitid, prended, aceptad.

PRENGALO. Tómelo.

PRENGAMNE. Tomemos (de ello o de alguna cosa).

PRENGAUS. v. Os tome.

PRENGUET. v. Tómate.

PREPAUS. sust. c. Propósito.

PREPAUS. v. Propongo.

PRES. v. Tomó, admitió, aceptó.

PRES, PRESA. part. pas. de "pendrer". Tomado, tomada; preso, presa; aprisionado, aprisionada; admitido, admitida.

PRES. adv. Junto, próximo, cerca.

PRES. sust. c. Prisionero.

PRESA. v. Ruega, aprecia.

PRESAR. v. modo inf. Apreciar, estimar, valorar, tener precio.

PRESAT. part. pas. de "presar". Apreciado, estimado, valorado.

PRESEM. v. Tomemos, aprisionemos.

PRESENTECH. v. Presentó, presentóse (se presentó).

PRESEREN. v. Tomaron.

PRESÉS. v. Apreciase, estimase, valorase.

PRESETZLA. Tomadla. (preneula)

PRESICADOR. sust. c. Predicador.

PRESICADORS. sust. c. pl. Predicadores, orden de predicadores.

PRESICAR. v. modo inf. Predicar, publicar, anunciar.

PRESICH. adj. Preciso. (precís; pressís)

PRESÓ. sust. c. Cárcel, prisión. (donde estás preso)

PRESTAR. v. modo inf. Prestar.

PRESUMPCIÓ, sust. c. Presunción.

PRESURA. sust. c. Priesa (prisa), premura.

PRETS. sust. c. pl. Preces.

PREYCA. V. Predica.

PREYCADORS. V. PRESICADORS.

PREYCAMENT. sust. c. Predicación, el acto de predicar.

PREYCAN. V. PREYCANT.

PREYCANT. v. gerundio de “preycar”. Predicando.

PREYCAR. v. modo inf. Predicar.

PREYCAT. part. pas. de "preycar". Predicado.

PREYCAVEN. v. Predicaban.

PREYERETS. v. Rogaréis.

PREYON. v. Ruegan, aprecian. - Como adjetivo V. PREGON.

PREYQUEN. v. Prediquen.

PRIMERS. Nombre numeral Primeros. (pronunciado primés en muchos sitios)

PRIN. v. Toma. (pren)

PRINCEP. sust. c. Príncipe. (No siempre es el hijo del rey, el principal de algo, el principal de los condes, era princep. Al casarse el princep de los condes, el conde de Barcelona - Barchinona, Barçelona, Barçilona, Barcino - Ramón Berenguer IV, con la reina Petronila de Aragón, hija del rey de Aragón, Ramiro II o Ranimiro, fue Princeps Aragonum.)
(SENYORS princeps, duchs e marques!)

PRIORITAT. sust. c. Prioridad.

PRIS. v. Tomé.

PRIVAR. v. modo inf. Privar, ocultar.

PRIVAT. adj. Privado, ocultado.

PRO. adv. Mucho, bastante (prou). - No' m val pauch ni pro: no me basta poco ni mucho.

PRO. adj. Noble. (hom de pro, pro hom, prohombre, prohombres, hombre de pro)

PROCURACIÓ, sust. c. Procuración.

PROCURAMENT. V. PROCURACIÓ.

PROCURARETS. v. Procuraréis.

PROCURATS. v. Procuráis.

PROCURATSME. Procuradme, procuraisme. (procuraume, procureume)

PROCURÉS. v. Procurase.

PROCURETS. v. Procuréis.

PRODUCT. sust. c. Producto.

PRODUENT. v. gerundio de "produir". Produciendo.

PRODUENT. part. a. de "produir". El que produce.

PRODUÍ. v. Produjo.

PRODUIMENT. sust. c. Producción.

PRODUIR. v. modo inf. Producir.

PRODUITS. v. Producís.

PRODUR. V. PRODUIR.

PRODUT. part. pas. de "produir”. Producido.

PRODUT. sust. c. Producto.

PRODÚU. v. Produce.

PROFECIÓ. sust. c. Profecía.

PROFERIDAS. part. pas. de “proferir”. term. fem. Proferidas, dichas.

PROFITAMENT. sust. c. Provecho, aprovechamiento.

PROHEA. sust. c. Proeza.

PROHENSA. sust. p. Provenza. (Provença, Provençe, Provence; Provintia; Provençal)

PROHISME. sust. c. Prójimo.

PROLIXITAT. sust. c. Prolijidad.

PROMETETS. v. Prometéis.

PROMETÍ. v. Prometí.

PROMISIÓ. sust. c. Promesa.

PROMPTE. adj. Pronto. (pronunciado ahora pronte, como tempus : temps : tems)

PROPHETES. sust. c. pl. Profetas.

PROPIETAT. sust. c. Propiedad.

PROPORCIONITAT. sust. c. Proporción.

PROPOSAMENT. sust. c. Propósito.

PROPRI, PROPRIA. adj. Propio, propia. (pronunciado muchas veces propi)

PROPRIAMENT. adv. Propiamente. (propiament, propiamén)

PROPRIETAT. V. PROPIETAT.

PRÓS. adj. Noble. (ver PRO)

PROSPERITAT. sust. c. Prosperidad.

PROU. sust. с. Bastante. (ya ne tinc prou de tant catalaniste!)

PROVACIÓ. sust. c. Prueba.

PSALMS. sust. c. Salmos. (psalm : salmo; la ps : s : salm, com psiquiatra : siquiatra)

PUBBLICH. adj. Público. (públic)

PUCHA. v. Pueda. (puga; en La Fresneda o Valjunquera aún se dice puchá, yo pucho etc)

PUCHAS. v. Puedas. (pugues)

PUDENT. adj. Hediondo, fétido. (pudenta : hedionda, fétida, maloliente, com la putput)

PUDOR. sust. c. Hedor. (mal olor, olor nauseabundo, etc; pudina, corrompina)

PUDRIMENT. sust. c. Podredumbre, el acto de pudrirse alguna cosa.

PUDRIRÀ. v. Podrirá.

PUDRIT. part. pas. de "pudrir”. Podrido. (podrit; se aplica a alguien muy cansino, que put y corrom, como el catalanista aragonés Carlos Rallo Badet, de Calaceite, Calaseit)

PUELLA, sust. c. joven, doncella, virgen. (pubilla; pupila)

PUGUT. part. pas. de "poder". Podido. (pogut)

PUIG. v. Suba. (pueyo, pui, puch : podium; que yo puja : puig)

PUIGS. V. PUIS.

PUIS. adv. Pues, después.

PUIX. V. PUIS.

PUIX. v. Puedo. (puc)

PUIXCA. v. Pueda.

PUJAMENT. sust. c. Ascensión, el acto de subir, o de ascender.

PUJARAY. v. Subiré. (pujaré)

PUJETS. v. Subáis.

PUNCELLA. sust. c. Capullo, doncella, virgen. (PUELLA)

PUNEIX. v. Castiga.

PUNÍ. v. Castigó.

PUNIMENT. sust. c. Castigo. (cástic)

PUNIR. v. modo inf. Castigar.

PUNIT. part. pas. de "punir”. Castigado.

PUNYENT. adj. Punzante.

PUNYLÓ. v. Aguíjalo, púnzalo. (pínchalo, lo pincha, lo aguija, lo punza)

PUNYMENT. V. PUNIMENT.

PUNYREN. v. Lanzaron, dirigieron, aguijaron.

PUNYT. V. PUNIT.

PURIA. v. Podría.

PURIA 'L. Podría el. (lo podría)

PURITAT. sust. c. Pureza.

PUS. adv. Mas, pues.

PUSCA. v. Pueda. (puga; puxca)

PUSCATS, v. Podáis. (pugáu, pugueu o puguéu)

PUSCATZ. V. PUSCATS.

PUSCH. v. Puedo. (yo puc)

PUSCHA. v. Pueda. (puga)

PUSCHAM. v. Podamos.

PUSCHAN. v. Puedan.

PUS QUE. Puesto que.

PUSQUEN. Puedan.

PUSQUES. v. Puedas.

PUT. v. Hiede. (de hedor, tiene mal olor; como el pájaro putput, poput, abubilla)

PUTREFACCIÓ. sust. c. Putrefacción.

PUX. adv. Después.

PUX. v. Puedo.

PUXA. v. Pueda.

PUXAS. v. Puedas.

PUYN. v. Punza, aguija. (pincha)

PUYS. V. PUIS.