Mostrando las entradas para la consulta seny ordenadas por relevancia. Ordenar por fecha Mostrar todas las entradas
Mostrando las entradas para la consulta seny ordenadas por relevancia. Ordenar por fecha Mostrar todas las entradas

martes, 11 de junio de 2019

Tomo I, texto XLVI, Comte de Cardona, almirayll Derago

XLVI. 

Legajo de cartas reales n.° 107. 9 de enero de 1410.

Al molt alt e excellent princep et senyor mon senyor lo rey. - Del comte de Cardona. - Reservetur. - Molt alt excellent princep e senyor. De la vostra senyoria he reebuda una letra diluns a VI del present mes de janer pregantme fos ab vostra dita senyoria: de fet senyor fora anat a vos sino per laccident de mon frare lo bisbe al qual ma convengut ver jo. E presumesch senyor me vullats per los fets de la illa de Serdenya en los quals deu molt vostra senyoria considerar e donar obra ab acabament los qui en la dita illa son en vostre servey hagen de vostra celsitud tal soccors breument hagen aquella a vostra obediencia reduida: e no pos dupte alcu si prestament per vos senyor hi es provehit ni fets ço que devets no vinga a la conclusio desijada e a honor de la corona Darago. Donchs senyor sie vostra merce en aço vullats entendre axi com a virtuos princep per dues rahons: la primera pensant senyor que la casa Darago no fon en tal punt daver la illa de Serdenya ne ab tant poch affany com ara e pot veura vostra excellencia quants e grans dans irreparables nanvostres excellents predecessors sostenguts e vos mateix senyor los quals Deus migençant hauran fi pus la dita illa sie en ma de vostra senyoria: la segona raho senyor si devets attendre a socorrer als qui en la dita illa son per vostre servey qui han fet o fan vuy en dia coses admiratives per vostra honor e servey e no serie raho senyor per vos no fossen soccorregutsaxi com de vostra senyoria se pertany: car si lo contrari faretsço que no es presumidor serie gran inhumanitat e no usarietsdel seny ne de les virtuts de que Deus per sa bona gracia ha dotada vostra reyal magestat. Senyor entes he que CL millia florins serien bastants a haver la dita illa: certes no es summa tan gran negu dege pensar sie imposible de haver a rey Derago com molts homens ha en Spanya qui no son reys los trobarien per haver semblant cosa que Serdenya es: e axi senyor axi com diverses vegades a vostra senyoria he rahonat sobrels fets de les corts dolentma de les pratiques que en aquellas se tenen de que en part parlant ab homil reverencia de vostra senyoria sots vos causa e sens dupte les corts foren vuy finades a servey de Deu e vostra senyor e a utilitat de la cosa publica del principat de Cathalunya si envejusoles e dolencies dalcunes persones no fossen les quals per vos senyor no deurien esser sostengudes qui sots princep de la terra. A conclusio senyor a mon patit seny en totes maneres vos devets fer los fets de Serdenya hagen bon e breu spatxament e seguirsen ha gran honor e profit a la corona Derago de la qual vos senyor sots cap: e com demunt senyor es dit a mon parer a vos es ben possible si per vostra senyoria es entes en aquests fets ab aquella diligencia ques pertany ne los dits fets requeren. Supplichvos senyor me perdonets com axi vos scric que sap nostre Senyor mo fa dir bona affeccio e ham en cor de rahonarvosho si anar pogues a vostra senyoria pus larch que en la present nos conte: supplicant vostra celsitud volerme haver per escusat de ma anada per raho de la malaltia de nostro frare lo bisbe. Deu volent senyor com lo bisbe sia fora de perill ne vostra reyal magestat haura mi necessari so prest de servir aquella tant com me manara: e manme vostra seyoria ço que sa merce sera la qual Lesperit sanct tinga en santa guarda. Scrita en Leyda a VIIII° del mes de janer del any MCCCCX. - Senyor. - Vostre humil sotsmes e servidor quis recomana en vostra grassia e merce - Comte de Cardona almirayll Derago.

miércoles, 16 de agosto de 2017

poema Ausiàs March

Texto de Franja Viva

Meravellós poema del gran Ausiàs March. Que forma part del patrimoni literari heredat dels nostres clàssics, i que també és patrimoni de tots els catalanoparlants. Com veieu ja llavors es feia servir la “R” final, que alguns absurdament es volen carregar, de la mateixa manera que es volen carregar la unitat de la llengua, en aquest cas representada per aquest gran poeta del S. XV valencià, una època en què a molts llocs la nostra llengua també era coneguda com a llengua valenciana, tot i que ara siga designada, per consens de la romanística internacional, com a llengua catalana.

Ausiàs March , estatua , escultura,Gandía, wikipedia


Al chapurriau la R final NO sone, y no la escribim. Imaginá,doló, está, milló,etc.

Així com cell qui en lo somni es delita
e son delit de foll pensament ve,
ne pren a mi, que el temps passat me té
l'imaginaR, que altre bé no hi habita.
Sentint estaR en aguait ma doloR,
sabent de cert que en ses mans he de jaure,
temps d'avenir en negun bé em pot caure:
aquell passat en mi és lo milloR.
Del temps present no em trobe amadoR,
mas del passat, que és no res e finit.
D'aquest pensaR me sojorn e em delit,
mas, quan lo perd, s'esforça ma doloR,
sí com aquell qui és jutjat a mort
e de llong temps la sap e s'aconhorta
e creure el fan que li serà estorta
e el fan morir sens un punt de record.
Plagués a Déu que mon pensaR fos mort
e que passàs ma vida en dorment:
malament viu qui té lo pensament
per enemic, fent-li d'enuigs report,
e, com lo vol d'algun plaeR serviR,
li'n pren així com dona ab son infant,
que, si verí li demana plorant,
ha tan poc seny que no el sap contradiR.
Fóra millor ma dolor soferiR
que no mesclar poca part de plaer
entre aquells mals, qui em giten de sabeR
com del passat plaeR me cové eixiR.
Llas, mon delit doloR se converteix,
doble és l'afany aprés d'un poc repòs,
sí co el malalt qui, per un plasent mos,
tot son menjaR en doloR se nodreix.
Com l'ermità qui enyorament no el creix
d'aquells amics que tenia en lo món
e, essent llong temps que en lo poblat no fon,
per fortuit cas un d'ells li apareix
qui los passats plaeRs li renovella
sí que el passat present li fa tornaR,
mas, com se'n part, l'és forçat congoixaR,
lo bé, com fuig, ab grans crits mal apella.
Plena de seny, quan amor és molt vella,
absença és lo verme que la guasta,
si fermetat durament no contrasta
e creure poc, si l'envejós consella.

Nota: hem posat les "R" finals en majúscula, per a destacar-les. El so de "R" final és plenament vigent actualment en la major part dels parlars valencians...



Enlaces externosEditar

martes, 5 de octubre de 2021

Glosario, Ramon Lull, S.

S.

S‘. pron. Se.

SA. pron. Su. (sa mayre, sa sor : germana)

SÁ. adv. Aquí. (de sá, çá y de llá)

SÁ. adj. Sano. (sana fem.)

SABE. V. SABER. (sabé)

SABER. v. modo inf. Saber.

SABER. sust. c. Saber, ciencia.

SABES. v. Sabes.

SABGA. v. Sepa. (sápia, sapia, sábiga, sápiga)

SABGES. v. Sepas. (sapies, sábigues, sápies, sápigues)

SABETS. v. sabéis, sabed.

SABETZ. v. SABETS.

SABIAMENT. adv. Sabiamente.

SABIATS. v. Sabed. (sapiats)

SABIDOR. sust. c. Sabedor, el que sabe.

SÁBIEN. v. Saben, sepan. (sápien, sápiguen)

SABIETS. v. Supieseis. (sabiguéreu o sabiguereu)

SABORAMENT. sust. c. Sabor, el acto de saborear.

SACIARSE. v. modo inf. Saciarse, hartarse.
SACRE. adj. Sagrado, sacro.

SADOLATS. part. pas. pl. de "sadolar". Saciados, hartados. (hartos, ahítos; sadollar)

SADOLL. adj. Harto, lleno, saciado.

SADOLLA. V. Harta, llena. (saciada).

SADOLLAT. part. pas. de "sadollar”. Hartado, lleno, saciado.

S‘ AFINA. Se afina.

SAGEL, sust. c. Sello, signo. (sagell, segell : sigillo)

SAGNIA. sust. c. Sangría. (sang, sanc, sanch : sangre; sanguijuela; sangonera)

SAGRAMENT. sust. c. Sacramento, juramento.

SAHÓ. sust. c. Sazón. (humedad en la tierra para plantar)

SAJORNAR. V. SEJORNAR.

SAJUS. adv. Aquí bajo, debajo. (jus, dús, dejús)

SAL. sust. c. Sal.

SAL. v. Salve. - Si Deus me sal: así Dios me salve.

SALAMÓ, sust. p. Salomón.

SALVAIRE. V. SALVAYRE.

SALVAMENT. sust. c. Salvación.

SALVAT. part. pas. de "salvar”. Salvado. - Li salvat: los salvados.

SALVAYRE. sust. p. El Salvador.

SALVETAT. sust. c. Salvación, protección, seguridad.

SALS. adj. pl. Salvos.

SALUDÁ 'L. v. Le saludó.

SALUDAMENT. sust. c. Salutación, saludo.

SAMFUNIMENT. sust. c. Quizás sea un equivalente de funestidad, tristeza, sentimiento,

SANADOR. sust. c. El que cura, el que sana.

SANAMENT. sust. c. El acto de curar o de sanar, curación.

SANAR. v. modo inf. Curar, sanar.

SANAT. part. pas. de “sanar”. Curado, sanado.

SANCT, SANCTA. sust. c. Santo, santa. (sant, sent, santa)

SANCT ESPIRIT. sust. p. Espíritu Santo.

SANCTETAT. sust. c. Santidad. (santedat, santidat)

SANCT ESPIRAMENT. V. SANCT ESPIRIT.

SANCT SPERIT. V. SANCT ESPIRIT.

SANCT 'SPIRAMENT. V. SANCT ESPIRIT.

SANCT SPIRIT. V. SANCT ESPIRIT.

SANGLOTS. sust. c. pl. Sollozos. (como el hipo cuando se llora; singlot)

SANGLOTZ. V. SANGLOTS.

SANITAT. sust. c. Salud, sanidad.

SANT SPIRIT. V. SANCT ESPIRIT.

SANTS. sust. c. pl. Santos.

S' APARELL. Se prepare, se disponga.

Sʻ APAREYLÀ. Se preparó, se aprontó, se aparejó, se dispuso.

SAPIATS. v. Sabed, sepáis. (sapiau, sabeu o sabéu, sapigáu, sabigáu)

SAPIENCIA. sust. c. Sabiduría.

SAPIES. v. Sabe, sepas.

SAPIETZ. v. Sabed, sepáis.

SARRAHÍ. sust. c. Sarraceno.

SARRAHINAT. sust. c. Mahometismo. (Islam, religión de Mahoma, Mafumet, Mohammad)

SARRAHYNS. sust. c. pl. Sarracenos. (moros; mahometanos, islamistas, etc)

SARRAYNS. V. SARRAHYNS.

SAS. pron. Sus.

S' ASSAUTE. Se complace, se acomoda.

SATISFAR. v. modo inf. Satisfacer.

SATLAR por SALVAR. v. modo inf. No conocemos la significación de esta palabra. Quizás esté equivocado el texto y se haya puesto SATLAR por SALVAR.
(Perque avar no' s pòt satlar; creo que es contracción de sadollar: saciar)

SAUBRAY. v. Sabré. (ay → é; a veces la au → o, como pauc : poc)

SAUBER. sust. c. Saber.

SAUBÉS. v. Supiese.

SAUBETS. v. sabéis. (sabeu o sabéu)

SAUTA. v. Salta. (Todavía en Vielha, y Val de Arán, hay algún saut : salt de ayga)

SAVAY. adj. Astuto, malo, pérfido, infame.

SAVER. sust. c. Saber, ciencia.

SAVI. sust. c. Sabio. (se encuentra también sabi : Com sia sabi e complit;)

SAVIA. v. Sabía.

SAVIAMENT. adv. Sabiamente.

SAVIEA. V. SAVIESA.

SAVIESA, sust. c. Sabiduría.

SAVl ' S. Sabio es.

SAY. v. Sé.

SAY. adv. Aquí, en este mundo.

SCALF. V. ESCALF.

SCALÓ. sust. c. Escalón.

SCAMPAR. v. modo inf. Diseminar, esparcir.

SCAPÁ. v. Escapó. (escapá; es va escapar, Puigdemont se va escapar cap a Bélgica)

SCAPAR. v. modo inf. Escapar.

SCAPATS. part. pas. pl. de "scapar”. Escapados.

SCARN. sust. c. Escarnio.

SCÉ. v. Sé.

SCHARIOT. sust. p. Judas Iscariote.

SCIENCIA. sust. c. Ciencia. (la fórmula de certa scientia se encuentra en muchos textos)

SCIENS. sust. c.. pl. Sabios, los que saben.

SCIENT. v. gerundio de "saber”. Sabiendo.

SCIENT. sust. c. Discernimiento, ciencia, espíritu, entendimiento, discurso, viveza, agudeza, ingenio, mente. - Sens scient : sin discernimiento, sin saberlo. - A son scient:
con todo su saber. - A scient: a sabiendas.

SCIENTZ. V. SCIENT.

SCOLTADA. part. pas. term. fem. de "scoltar”. Escuchada.

SCRIT. part. pas. de "scriurer”. Escrito.

SCRIURÁ. v. Escribirá.

SCUT. sust. c. Escudo. (escut, scuts, escuts, escuder, scuder, escudero, etc...)

SDEVENDRIA. V. Acontecería, sucedería, sobrevendría.

SDEVENGUT. part. pas. de "sdevenir". Sucedido, sobrevenido, acaecido.

SE. pron. Su.

SE. Sí. - En se: en sí. - De se: de sí. - A veces significa también él, ella.

SECH. v. Sigue, siguió.

SECHAS. adj. term. fem. Secas.

SECOR. sust. c. Socorro, ayuda.

SECOR. v. Socorre, ampara.

SECÓS. sust. c. Socorro, ayuda.

SECS. v. Sigues.

SEGNAL. sust. c. Señal, signo.

SEGUENT. Siguiente y alguna vez según.

SEGUENT. v. gerundio de "seguir". Siguiendo.

SEGUEIX. v. Sigues, sigue.

SEGUESCAS. v. Sigas.

SEGUEXCA. v. Siga.

SEJORN. sust. c. Descanso, reposo.

SEJORN. v. Descanse, repose.

SEJORNAR. v. modo inf. Descansar, reposar. (sajornar)

SEJORNAT. part. pas. de "sejornar”. Descansado, reposado.

SEJORNIU. adj. Muelle, amigo del reposo o del descanso.

SELICI. sust. c. Cilicio. (cilici)

SEM. adj. Privado, desprovisto de alguna cosa. (semar : una planta : secarse, no crecer)

SEMBLÁ. v. Parece. (sembla, sin tilde: pareix)

SEMBLÁN. v. SEMBLANT.

SEMBLAN. adj. Semejante.

SEMBLANÇA. sust. c. Semejanza.

SEMBLANT. adv. Semejanza, modo, manera. - Templar t' ha per aquest semblant: te tentará de este modo.

SEMBLANT. adj. Semejante, parecido. - No es semblant que: no parece que.

SEMBLANTMENT. adv. De la misma manera, igualmente.

SEMBLAR. v. modo inf. Parecer, asemejar.

SEMEN. sust. c. Semilla. (semen masculino : simiente; papá puso una semillita ...)

SEMPITERNAL. adj. Eterno, sempiterno. (ver EVITERNAL)

SEN. sust. c. Entendimiento y otras veces sentido. (seny, seyn : sensus : sentido literal)

SEN. pron. y prep. Se. - El sen: se lo.

SEN. Se (de ello o con ello). - Sen servís: se sirviese de ello. (como el siguiente:)

S' EN. Se (de ello o con ello). - El delit que s‘ en pot haver: el deleite que de ello o con ello puede proporcionarse.

SE ‘N. Se. - Se 'n va: se va.

SENDAT. sust. c. Cierta clase de tejido o tela. (cendal ?)
SENDER. sust. c. Senda, camino, sendero. (como el apellido de Ramón J. Sender)

SENES. Variante de SENS. - Véase esta palabra.
SENS. prep. Sin. (sine enganno latín : sense engany : sin engaño)

SENS. sust. c. Sentido, sentidos.

SENSA. prep. Sin. (sense; senza italiano; sans culottes francés)

SENSUAL. adj. Sensible, sensual.

SENSUALITAT. sust. c. Sensibilidad.

SENT. v. Siente.

SENT. v. gerundio de "esser”. Siendo, estando.

SENTÍ. v. Sentí, sintió.

SENTIT. part. pas. de "sentir". Oído, sentido.

SENTITS. v. Sentís. (sentiu, sentíu)

SENY. sust. c. Juicio, sentido, buen sentido, entendimiento, acuerdo, señal.

SENYAL. sust. c. Señal, signo, seña. (SEÑAL REAL DE ARAGÓN)

SENYERA. sust. c. Bandera, estandarte. (SENYAL REAL DE ARAGÓ)

SENYET. v. Santiguó.

SENYORETJADOR, sust. c. El que señorea.

SENYORETJATS. v. Señoread, señoreáis.

SENYORIA. sust. c. Señoría.

SENYOR. sust. c. Señor. (Ramon Lull también escribe Señor con ñ, al menos así lo transcribe Gerónimo Rosselló)

SENYS. sust. c. Sentidos.

SER. sust. c. La tarde y otras veces ser. - Ser e matí: mañana y tarde. (este ser recuerda al francés soir, “suá”, como en vous voulez coucher avec moi, c'est soir)

SERÁ. v. Será, habrá, existirá. - No será christiá ab regnat: no habrá cristiano que sea rey.

S‘ ERA. Se había.

SERÁLI. Le será, le estará.

SERAPHIN. sust. c. Serafín.

SERÁS. v. Serás, estarás.

SERÁ ‘T. Te será.

SERAY. v. Seré, estaré.

SERCATS. part. pas. pl. de "sercar". Buscados. (cercar : cercats : recerca)

SERETS. v. Seréis, estaréis.

SER HO. Serlo.

SERIETS. V Seríais, estaríais.

SERIETZ. V. SERIETS.

SERMÓ. sust. c. Discurso, conversación, razonamiento. (sermón)

SERMONAR. v. modo inf. Hacer discursos, arengar, predicar. (sermonear)

SERMONES. v. Hablas, predicas, razonas. (sermonejes o sermoneges)

SERRA. sust. c. Sierra. (igual la de serrar que la montañosa; pl. serres, apellido también)

SERU. Serlo. (ser ho; del hoc latín; yo escribo “séu” en chapurriau)

SERVA. sust. c. Sierva.

SERVENT. v. gerundio de "servir". Sirviendo. - Usado como sustantivo: sirviente, siervo.

SERVESCHA. v. Sirva.

SERVEY. sust. c. Servicio. (servei para los que no están acostumbrados a la y antigua)

SERVISCAM. v. Sirvamos.

SERVITUT. sust. c. Servidumbre.

SERVU. sust. c. Siervo, esclavo. (En 146x aparece la compra de alguno en textos, correspondencia de los Deputats del General de Cathalunya)

SES. pron. Sus. (ses germanes : sus hermanas)

S' ES. Se es, se ha.

Sʻ ESDEVÉ. v. Acaece, acontece, sucede.

Sʻ ESFORÇA. Se esfuerza.

SETENA. Nombre numeral. Séptima.

SETGLAR. sust. c. Seglar.

SETGLE. sust. c. Siglo.

SEU. pron. Su, suyo. (Ayçó es seu, li perteneix)

SEU. sust. c. Silla. (se encuentra en estos textos sella, de montar; cadira no)

S‘ EU. Si yo.

SEY. pron. Sus. (Que li poren dar sey parent : que le pueden dar sus parientes, familiares)

SEYAL. V. SENYAL.

S‘ EYL. Si él.

SEYN. V. SENY.

SFORÇ. V. ESFORÇ.

SFORÇAR. V. ESFORÇAR.

SGUARDAMENT. V. ESGUARDAMENT.

SGUARDARON. V. ESGUARDARON.

SGUART. v. Mire, miro.

S‘ HA. Se ha, se tiene.

S' HAN. Se han, se tienen.

S' HONORS. Su honor, sus honores.

S' HUJA. Se cansa.

SI. pron. Sí. - A sí: a sí. - De sí: de sí. - En sí: en sí. - Ab sí: consigo, a sí mismo.

SI. adv. Tan, así. - Si obligat: tan obligado.

SIA. v. Sea, exista.

SIA 'L. Sea el. (sia el, sia lo)

SIAM. v. Seamos y también me sea. (siám : seamos; síam : me sea)

SIA 'N. Sea en.

SIATS. v. Sed, seáis, estéis.

SIAUS. Os sea y también seáis.

SIEM. v. Seamos.

SIENT. v. gerundio de "seurer". Estando sentado. (seient, seyent)

SIGNIFICAMENT. sust. c. Significación. (significado)

SIGNIFICANT. part. a. De "significar". El que significa.

SIGNIFICANT. v. gerundio de “significar”. Significando.

SIGNIFICAR. v. modo inf. Significar.

SIGNIFICAT. part. pas. de "significar". Significado.

SIGNIFICON. v. Significan.

SIGUENT. adj. Siguiente. (següent; siguién)

SIGUENT. v. gerundio de "seguir". Siguiendo. (seguín; seguint)

SI 'L. Si el, si lo, si le.

SI ‘LS. Si los, si les.

SILLABES. sust. c. pl. Sílabas.

SI ‘M. Si me.

SIMPLEMENT. adv. Simplemente.

SIMPLICITAT. sust. c. Simplicidad.

SIMPLIFICAR. v. modo inf. Simplificar.

SIMPLIFICAT. part. pas. de "simplificar”. Simplificado.

Sl 'N. Si (de ello). - Si ‘n fa: si de ello hace.

SINGULAR. adj. Singular.

SINGULARITAT. sust. c. Singularidad.

SINGULARMENT. adv. Singularmente.

SINQUENA Nombre numeral. Quinta. (cinquena, cinc, cinch; sinc etc en las romances)

SINTENT. v. gerundio de "sentir". Sintiendo.

SINTRÁS. v. Sentirás.

SINTRA 'S. Se sentirá. (sintrá ‘s, sentirá ‘s)

SION. v. Sean. (siguen)

S‘ IRÁ. Se irá y otras veces se enojó.

SIRVENT. sust. c. Siervo, servidor, sirviente.
SI ‘S. Si se, si es.

SISENA. Nombre numeral. Sexta.

SI ‘T. Si te.

SITIATS. part. pas. pl. de "sitiar". Situados. (quizás también sitiados en un sitio : siti)

SITOT. conj. Luego que, al instante que, al punto que, así que. (Si tot)

SI ‘U. Si lo. (SI HO)

SIUS. Si os.

SMARIA. v. Pensaría, consideraría, reflexionaría.

SÓ. pron. Esto y alguna vez su.
SO. sust. c. Son, ruido, sonido. (Como Montço, Montsó, Montso: Monti sono : Monzón)

SÓ. v. Soy y alguna vez son. (En Mallorca se dice jo som, no jo sòc o soc o sóc. Este só puede tener tilde nasal, por lo que sería son o som.)

SO HO. Esto lo. (Este so : ço)

SOBIRÁ. adj. Soberano.

SOBJET. sust. c. Sujeto. (subject)

SOBRAR. v. modo inf. Vencer, contrarrestar, sobrar. (superar, estar por encima)

SOBRAT. part. pas. de "sobrar”. Vencido, contrarrestado, sobrado. (superado)

SOBRE 'L. Sobre el. (sobre lo)

SOBR‘ EST. Sobre este. (Igual se usa este que aquest)

SOBTOSAMENT. v. SOPTOSAMÉN.

SOCCORS. V. SOCORS.

SOCIETAT. sust. c. Sociedad. (sossiedat)

SOCORS. sust. c. pl. Socorros.

SOFER. V. SOFFER.

SOFERI. V. SOFFERI.

SOFFER. v. Sufre.

SOFFERI. v. Sufrió. (sofferí, ton tilde en la í)

SOFFERIR. V. SOFFRIR.

SOFFIR. Desconocemos la significación de esta palabra. Nos inclinamos a creer que hay equivocación en el texto. Quizás se escribió SOFFIR en vez de SOFFER.

SOFFRIR. v. modo inf. Sufrir.

SOFRATXA. sust. c. Falla, defecto, escasez de alguna cosa.

SOFFRATXA. V. SOFRATXA.

SOJORNAT. part. pas. de "sojornar”. Descansado, reposado. (sajornar, sejornar)

SOL. adj. Solo.

SOLAZ. sust. c. Solaz.

SOLRÁS. v. Solventarás, resolverás, darás resolución. - Solrás questions: resolverás cuestiones.

SOLRE. v. modo inf. Resolver, soltar la cuestión, dar solución, solventar.

SOLS. adj. Solo, solos.

SOLVIMENT. sust. c. Solución.

SOLL. sust. c. Suelo. (sol; solar; solada etc...)

SOM. sust. c. Cima.

SOM. v. Soy, estoy; somos, estamos. (jo som : yo soc; natres som, nosaltres som, estem)

SON. pron. Su. (son payre, son pare : su padre; son frare : su hermano : son germá)

SON. v. Soy, estoy; son, están. (SOM)

SONSÉ. Se son, hánse (se han, el acento creo que debería estar en la o, sin tilde).

SOPTADAS. part. pas. term. pl. fem. de “soptar”. Sorprendidas, asaltadas, acometidas. (de sopte : de repente)

SOPTAR. v. modo inf. Sorprender, asaltar, acometer.

SOPTAREN. Sorprendieron, asaltaron, acometieron.

SOPTOSAMEN. adv. Súbitamente, prontamente, con presteza.

SORT. sust. c. Sordo, suerte. (sordo : surdum : sord, la d y t finales se confunden)

SOS. pron, Sus. (sons; sos parents, sons parents; els seus; los seus)

SOSPIR. sust. c. Suspiro. - Li sospir: los suspiros.

SOSPIRÁN. v. gerundio de "sospirar". Suspirando. (sospirant, suspirant)

SOSTÉ. v. Sostiene, sufre, permite. No sosté: no sufre.

SOSTENA. v. Sostenga, sufra, permita.

SOSTENA 'N. Sostenga en.

SOSTENCH. v. Sostuvo, sufrió, permitió.

SOSTENENT. v. gerundio de "sostenir. Sosteniendo.

SOSTENER. v. modo inf. Sostener, sufrir, permitir.

SOSTENIDOR. sust. c. Sostenedor, el que sostiene. (sostén para las tetas también)

SOSTENIMENT. sust. c. El acto de sostener.

SOSTENIR. V. SOSTENER.

SOSTENON. v. Sostienen, sufren, permiten.

SOSTENTAR. v. modo inf. Sustentar.

SOTA. adv. Bajo, debajo. (SOTZ)

SOTERRAR. v. modo inf. Enterrar, sepultar. (so + tierra : bajo tierra)

SOTERRAT. part. pas. de "soterrar". Enterrado, sepultado.

SOTMET. v. Somete, sujeta.

SOTMETS. v. Sometes, sujetas. (sot, sota, sotz : so : debajo : someter)

SOTS. adv. Bajo. - De sots: debajo.

SOTS. v. Sois, estáis.

SOTSMES. part. pas. de "sotsmetre”. Sometido, sujeto, sujetado.

SOTSMET. v. Someto, somete; sujeto, sujeta.

SOTSMETA. v. Someta, sujeta.

SOTSMETENT. v. gerundio de "sotsmetre". Sometiendo, sujetando.

SOTSNE. Sed (de ello), sois (de ello).

SOTSPENA. v. Suspenda.

SOTSPES. part. pas. de "sotspendre”. Suspenso, suspendido.

SOTSPOSANT. v. gerundio de "sotsposar”. Suponiendo. (suposant)

SOTSPOSAT. part. pas. de "sotsposar". Supuesto.

SOTTERRATS. part. pas. pl. de "sotterrar". Sepultados, enterrados.

SOTZ. v. Sois, estáis, habéis.

SOTZ. adv. Bajo, debajo. (sotzvaguer)

SOVÉ. v. Recuerda y alguna vez acordáis. - Si de mí nous sové: si de mí no os acordáis.

SOVÉ. adv. Amenudo. (sovint; soven; a sovint, assobín en chapurriau)

SOVEM. v. Recuérdome, recuérdame, acuérdome. (me acuerdo, recuerdo, me recuerda)

SOVEN. adv. A menudo, con frecuencia. (SOVÉ, sovint; soven)

SOVENS. v. Recuerdas.

SOVENT. V. SOVEN.

SOYL. sust. c. Sol.

SPAORDIT. part. pas. de “espaordir”. Espantado.

SPAVENT. sust. c. Espanto.

SPECTETZ. v. Esperéis. (espectar : esperar; esperéu o espereu, esperau)

SPALLES. sust. c. pl. Espaldas.
(Ya en torno a 1300 se encuentra spatla, spatles, y spalles sin t, porque no se pronuncia. Un destalentao aragonés catalanistaDaniel Vives Albesa, me escribió que su pueblo, FuentespaldaFondespala, se tiene que escribir Fontdespatla o Fontdespatlla, que esas t se pronuncian)

SPASA. sust. c. Espada. (Espasa)

SPERANÇA. V. ESPERANÇA.

SPERAR. v. modo inf. Esperar.

SPERIT. sust. c. Espíritu.

SPERITAL. V. ESPERITAL.

SPIRAR. V. ESPIRAR.

SPIRATS. V. ESPIRATS.

SPIRITAL. adj. Espiritual, inmaterial.

STÁ. v. Es, está.

STABLE. sust. c. Estancia, mansión. (será también establo : stabulum?)

STABLIT. part. pas. de "stablir”. Establecido, ordenado.

STADA. v. Está, es.

STADA. part. pas. de "star”. term. fem. Sido, estado.

STÁN. Están, son. - Usado como gerundio de "star". Estando.

STANT. v. gerundio de "star”. Estando.

STAR. v. Ser, estar.

STÁS. v. Estás.

STATS. v. Sois, estáis.

STAY. v. Estyo.

STRENYEDAT. sust. c. El acto de echar (de) menos su país, nostalgia. (extrañar, añorar; enyor, anyor)

STIATS. v. Estéis, seáis.

STIMARIEN. v. Estimarían.

STOL. sust. c. Flota, armada.

STORÇA. v. Libre, liberte. (libere)

SUA. pron. Su, suya. (la sua casa; la seua casa; la seva casa)

SUAU. adj. Suave. (Marca de brandy de Mallorca)

SUAVETAT. sust. c. Suavidad.

SUBJECT. V. SUBJET.

SUBJET. sust. c. Sujeto.

SUBSTANCIAL. adj. Sustancial.

SUBSTANCIAT. part. pas. de “substanciar". Sustanciado. (Desustanciados hay muchos)

SUBTIL. adj. Sutil.

SUBTILMENT. adv. Sutilmente.

SUCCESSIÓ. sust. c. Sucesión.

SUFFRIR. v. modo inf. Sufrir.

SUMMA. adj. Suma.

SUMMITAT. sust. c. Altura.

SUPPLICH. v. Suplico.

SUPSTANCIALS. adj. pl. Sustanciales.

SURÍA. sust. p. Siria.

SUS. adv. Arriba, encima, sobre. En sus: encima. (de sus, de sús, dessús, dessus)

SUSPIR. v. Suspiro.

SUSPIR. sust. c. Suspiro.

SUSPIRAMENT. sust. c. Suspiro, el acto de suspirar.

SUSTENTAT. part. pas. de “sustentar". Sustentado.

SUSTINENT. v. gerundio de "sustenir”. Sosteniendo.

SUTZ, SUTZA. adj. Sucio, sucia. (brut, bruta)

SUTZETAT. V. SUZIETAT.

SUTZURA. sust. c. Mancha. (mácula : suciedad)

SUY. v. Soy, hé, estoy. (como el francés je suis : “sui”)

SUZIETAT. sust. c. Suciedad. (bruticia, brutíssia)