Mostrando las entradas para la consulta garbí ordenadas por fecha. Ordenar por relevancia Mostrar todas las entradas
Mostrando las entradas para la consulta garbí ordenadas por fecha. Ordenar por relevancia Mostrar todas las entradas

lunes, 26 de noviembre de 2018

dicsionari chapurriau castellá, N

Nadá – nado, nades, nade, nadém o nadám, nadéu o nadáu, náden – nadaría – nadára – nadaré nadar
nadabe, nadáe nadaba
nadadó, nadadós nadador, nadadores
nadáen, nadaben nadaban
Nadal, Nadals – Trong de Nadal, que cague turró y pixe vi blang Navidad, Navidades
nafra, ñafra, nafres, ñafres cicatriz, herida, cicatrices, heridas
nais, naix nace
náisse, náixe nacer
naissém, naixém nacemos
naisserán, naixerán nacerán
náisses, náixes naces
naissimén, naiximén nacimiento
naissó (per), per aissó, per aixó, per naixó por eso, por esto
naix nace
Naixco nazco
naixcuda nacida
naixcudes nacidas
naixcut nacido
naixcuts nacidos
Náixe - naixco, naixes, naix, naixém, naixéu, náixen – naixcut, naixcuda – naixquera, naixquéres, naixquére, naixquérem, naixquéreu, naixquéren nacer
naixém nacemos
náixen nacen
naixeríe nacería
naixes naces
naixéu nacéis
naixíe nacía
naixíen nacían
naiximén, naiximéns nacimiento, nacimientos
naixó, per naixó, per aixó por esto, por eso
naixquéres nacieras, nacieses
nanet, enanet, enano enanito
nano, enano - nano (Valénsia), vore aik enano
narcótic, narcótics narcótico, narcóticos
narcotisat, narcotisats narcotizado, narcotizados
narrades, contades narradas, contadas
narradó, narradós narrador, narradores
narrassió narración
narrassións narraciones
narratiu, narratius narrativo, narrativos
narrativa, narratives narrativa, narrativas
Narráu – narréu narrarlo, narráis
nas , nassos, lo home dels nassos ve lo día 31 de desembre, y te tans nassos com díes queden al añ nariz, narices
nascut nacido
nascuts nacidos
nasqueren, naixquéren nacieran, naciesen
nasset, nassets naricita, naricitas
nassional, nassionals nacional, nacionales
nassionalista, nassionalistes nacionalista, nacionalistas
nassións naciones
nássos, nas, nassos narices
natres, natros nosotros
natural, naturals natural, naturales
naturalesa naturaleza
naturalidat naturalidad
naturalisám (sense notíssies de Gurb) al cos de Marta Sánchez naturalizarme
naturaliso naturalizo
naturalmen naturalmente
naturals naturales
nau, naus, nave, naves nave, naves
nau, nou 9
naufragá naufragar
naufragán (g) naufragando
naufragio, naufragi, naufragios, naufragis naufragio, naufragios
náusees, ganes de vomitá nauseas
navalla, navalles navaja, navajas
navalleta, navalletes – platejá, platejada navajita, navajitas – plateá, plateada
nave nave
navegán navegando
navegassió navegación
naves naves
ne porte tres lleva tres
neboda, nebodes sobrina, sobrinas
nebodeta, nebodet sobrinita, sobrinito
nebot, nevot, nebots, nevots sobrino, sobrinos
negá negar
negá negar
negaba negaba
negabe (ell) negáe negaba
negada negada
negán (g) negando
negánlay negándoselo
negánli negándole
negassió, les tres negassións de Pedro a Jesús negación, negaciones
negat negado
negativa negativa
negatives negativas
negátos negaros
Negáu – négau ! Negarlo – niégalo !
nego niego
negossi, negossis - comers, transacsió, intercambi, permuta, compra, venta,
ganánsia, lucro, comisió, benefissi, dividendo, interés
negocio, negocios - comercio, transacción, intercambio, permuta, compra, venta, ganancia, lucro, comisión, beneficio, dividendo, interés
negossiá negociar
negossián, negossiáns negociante, negociando, negociantes
negossiassió, negossiassións negociación, negociaciones
negossiet negociete
negossiets negocietes
Negra – Fícam una servesa negra – Fícam una servesa, negra Negra – Ponme una cerveza negra - Ponme una cerveza, negra.
negre, negres negro, negros
negres negros, negras
negró, negrura negrura, oscuridad
negue niega
neguen niegan
neguitós, neguitosa, neguitosos, neguitoses - neguit, neguits nervioso, intranquilo – nerviosismo, intranquilidad
nell, per an ell para él
nella, per an ella para ella
nena, nenes nena, nenas
nervi, ñirvi, nervis, ñirvis nervio, nervios
nerviós, ñirviós nervioso
nerviosamen nerviosamente
nervioses, ñirvioses nerviosas
nerviosos nerviosos
nerviossisme nerviosismo
Nessedat - estupidés, majadería, disparate, memés, cretinisme, sandés, idiotés, imbessilidat, tontería, tontada, bobada, sabocada necedad, estupidez, majadería, disparate, memez, cretinismo, sandez, idiotez, imbecilidad, tontería, bobada
nessessari, nessessaris necesario, necesarios
nessessária, nessessáries necesaria, necesarias
nessessidat, nessessidats necesidad, necesidades
Nessessitá – nessessito, nessessites, nessessite, nessessitém o nessessitám, nessessitéu o nessessitáu, nessessíten – nessessidat, nessessitat, nessessitada necesitar
nessessitabe, nessessitáe necesitaba
nessessitaben, nessessitáen necesitaban
nessessitáem, nessessitabem necesitábamos
nessessitáreu necesitaréis
nessessitaríe necesitaría
nessessitaríen necesitarían
nessessite necesita
nessessitém necesitamos
nessessiten necesitan
nessessites necesitas
nessessitéu necesitáis
Nessessito Necesito – cuando él necesite
nessessiton necesiten
néssio, néssios, tonto, tontos, néssia, néssies necio, necios, tonto, tontos, necia, necias
net, nets nieto, nietos
neta, netes nieta, nietas
netet, netets nietecito, nietecitos
neu, neus - Aon ñague neu no hi aniguéu ! nieve, nieves
neumátic, neumátics, neumática, neumátiques neumático, neumáticos
neumonía neumonía
neutre, neutro, neutres, neutros neutro, neutros
nevá , neve, neu, nevada nevar, nieva, nieve, nevada
nevades (puntes) Puntas nevadas
neván nevando
nevats nevados
nevera, neveres nevera, neveras
nevot, nebot, nevots, nebots sobrino, sobrinos
ni ni
nial, nials, ous falsos de ges o de pedra per a motivá a les gallines a póndre ous. huevo falso de yeso o de piedra para motivar a las gallinas a poner huevos
nigromán, mago nigromante, mago
Nigromántica, nigromántiques nigromántica, nigrománticas
nils, ni los – ni les ni los - ni les
nina, nines de drap muñeca, muñecas de trapo
nincho, ninchos (del sementeri), nicho, nichos (de mercat) nicho, nichos
Nines – pupiles, nina, pupila pupila, pupilas
ningú, dingú nadie
ningún, cap ningún
ninguna, cap ninguna
ninja, ninges ninja, ninjas
nino, ninos – ninot, ninots muñeco, muñecos
ninotet, ninotets muñequito, muñequitos
niñera, niñeres niñera, niñeras
Niquitós, niquitosa, neguitós, neguitosa nervioso, intranquilo
nit , anit, s'ha fet de nit noche, anoche, se ha hecho de noche
nit, nits noche, noches
nitet (de) por la noche
Nitidés - llimpiesa, puresa, transparénsia, claridat, brillo nitidez, limpieza, pureza, transparencia, claridad, brillo
niu, nius - vore follanius nido, nidos - follanidos es quien coge huevos de los nidos
niuet, niuets nidito, niditos
nivell, nivells nivel, niveles
no no
No cal – no caldrá - no calíe – no cal patí no hace falta, no hará falta, no hacía falta, no hace falta sufrir
No me fa goch , no me chauche no me apetece
no'ls, no los no los
nobilíssim nobilísimo
nobilíssima nobilísima
nobilíssimamen nobilísimamente
nobilíssimes nobilísimas
nobilíssims, mol nobles nobilísimos
noblemen noblemente
noblesa baturra nobleza baturra
nocturno, nocturnos, de nit, de la nit nocturno, nocturnos
nol, no lo, no´l vach vore no lo vi
nols, no los, nol´s vach agarrá no los cogí
nom, noms nombre, nombres
nombrá nombrar
nombrabe nombraba
nombraben nombraban
nombrántos nombrándoos
nombrat, nombrats nombrado, nombrados
nombréu nombráis
nomená, anomená nombrar, nominar
nomenades, anomenades nombradas, de nombre
nomenál nombrarlo
nomenat, anomenat, nomenats, anomenats nombrado, de nombre, nombrados
només, sol nada más, solo
nominá nominar
nómina, nómines nómina, nóminas
nomináls nominarlos
nominatiu, nominatius nominativo, nominativos
noms nombres
nora, nores nuera, nueras
Noranta, 90 90 noventa
nordeste, nordest nordeste
norma, normes norma, normas
normal, normals normal, normales
normalisá lo chapurriau, escriure segóns una norma, no mos cal normalizar el chapurriau, escribir según una norma, no nos hace falta
normalissasió normalización
normalmen normalmente
Norocsidén, nort + ocsidén (oeste), noreste, norest noroccidente
nort, nord norte
Noruego, noruegos, noruega, noruegues, de Noruega noruego, noruega
nosa, fas nosa, estorbes, (noses en plural no se fa aná) estorbo, estorbar, molestar
noses estorbos
nossió, nossións noción, nociones
nossiu, lesiu nocivo, lesivo
nossiva, lesiva nociva, lesiva
nostalgia nostalgia
nostra nuestra
nostre nuestro
nostre, nostres, nostra, nostres – lo nostre poble, los nostres pobles, la nostra terreta, les nostres yayes nuestro, nuestros, nuestra, nuestras
Notá – noto, notes, note, notém o notám, notéu o notáu, nóten – (anotá se conjugue igual) notat, notada – si yo notara, notares, notare, notárem, notáreu, notáren – nota notar
nota, notes nota, notas
notabe notaba
notabes notabas
notablemen notablemente
notáe, notabe notaba
notáen, notaben notaban
notán (g) notando
notánlos notándolos
notari, notaris, notaria, notaries – notaría – notaríes es de notá, anotaríes de anotá notario, notarios, notaria, notarias – notaría – notarías de notar
notarial, notarials notarial, notariales
notaríe notaría
notaris notarios
Notat – anotat es apuntat Notado – anotado es apuntado
note nota
noten notan
notifique notifica
notíssia, notíssies noticia, noticias
notissiota, notissiotes noticieja, noticiejas
noto noto
nou, está com a nou, lo ponou, pon nou – 9 nuevo, está como nuevo, el puente nuevo – 9
nova, noves nueva, nuevas
novanta, noranta, 90 Noventa 90
novedat, novedats novedad, novedades
novela, noveles novela, novelas
novelán novelando
novelat novelado
noveles novelas
noveleta, noveletes, com les 100 del Decamerón en chapurriau novelita, novelitas
novembre noviembre
noves (notíssies) nuevas, notícias
novet, novets nuevecito, nuevecitos
noveta, novetes nuevecita, nuevecitas
novia, novies novia, novias
novio, novios novio, novios
novissiat, a dins del convén noviciado, dentro del convento
novíssies, monges novicias, monjas
nuclear nuclear
nuclears nucleares
nugo, nugos (anugá, lligá) nudo, nudos (anudar, atar, ligar)
nugo de un llasset groc per als catalanistes
nugo de un llasset groc per als catalanistes y atra brossa com Purna, Puyalón.






núgol, núgols, se anugole nube, nubes, se nubla
Nugolada : núgols que venen en l´aire, lleván, garbí, etc nubes que vienen con el aire
nugolet, nugolets nubecilla, nubecillas
núgols nubes
nugos nudos
nuguet, nuguets – los de los dits de les máns nudito, nuditos – nudillo, nudillos
numerals numerales
número, números número, números
numerós, numerosos numeroso, numerosos
numerosa, numeroses numerosa, numerosas
numerossíssim, numerossíssims, abundán, abundáns - vore caterva numerosísimo, numerosísimos
nupsial, núpsies, de matrimoni nupcial
https://chapurriau.blogspot.com/2018/11/dicsionari-chapurriau-castella-ñ

jueves, 22 de noviembre de 2018

dicsionari chapurriau castellá, G

gabarrera, garrabera, gavarrera, garravera picaesquenes (perque lo fruit té uns pelets urticáns, refregats a la esquena, pique) rosa canina, escaramujo
gabella, gavella, gabelles, gavelles gavilla de mies, gavillas
gábia (mutis y a la), gábies jaula (mutis y a la)
gabieta, gabietes jaulita, jaulitas
gabiñet, gaviñet, gabiñets, gaviñets cuchillo, cuchillos
gaburro, gaburros : bultos daball de la pell, inclús tumors abultamientos bajo la piel, incluso tumores
Gacho : Muixó mes gros que la garsa, en lo coll negre, les ales blanques y la coa negra – garrulus glandarius glandarius arrendajo, garrulus glandarius glandarius
gairó (de) de costado, de lado
gaita, instrumén paregut al sac de gemecs, pero sense sac gaita
gaité, gaités gaitero, gaiteros
gala, gales gala, galas
galán, galáns, galanet, galanets Galán, galanes, galante, galantes
galantejadó galán, galanteador
galarchada, sancada zancada
galarchades, sancades zancadas
galarcho, galarchos - regall, corrén de aigua, per bifurcassió del riu, o per a conduí les aigües de regadíu. Rambla, riu sec. corriente de agua, rambla, río seco
galardó, galardón, galardóns galardón, galardones
Galaxia, Galaxies Galaxia, galaxias
galbana, galvana, dropina, desgana, perea, dessídia, holgassanería, indolénsia, parsimónia, fluixera, vagánsia galbana, desgana, pereza, desidia, holgazanería, indolencia, parsimonia, flojera, vagancia, chucha
galdrufa, trompina, baldrufa, trompo peonza
Galera, galeres – barco – galera de mar (Squilla mantis) Galera, galeras
galería galería
galeríes galerías
galeró, galeróns, corrén de aire acanalat per una enchumenera, escala o datre conducte estret corriente de aire por una chimenea, escalera u otro conducto estrecho
galet, beure al galet, beure sense tocá, bota, porró, gargallet, gargallé, a gargall, beure en porró o cantrella sense chupá, desde una distansia pitorro, gollete – beber sin tocar, porrón, bota
galimatíes, jerigónsa, embroll, enredo, algarabía, caos, follón, guirigay galimatías, jerigonza, embrollo, enredo, algarabía, caos, follón, guirigay
galipán, galipáns un insulto más
Galíssia Galicia
gall gallo
Gallarofa , vore ballarofa o barallofa pelusa en la mazorca de maíz
gallata, gayata garrota, bastón
gallego gallego
gallegos gallegos
Galleta – cubo en ansa Galleta – cubo con asa
galletes galletas
gallina, polla, lloca, cloca gallina, clueca
galliné gallinero
gallines gallinas
gallineta gallinita
galls gallos
galo, de Fransa – gabacho, franchute galo, de Francia, gabacho, franchute
galó, galón galón
galonejat galoneado
galóns galones
galopá, córre, trotá, cabalgá, desbocás galopar, correr, trotar, cabalgar, desbocarse
galopáen, galopaben galopaban
galorromano galorromano
Galta – la galta de la cara – galtá o galtada Carrillo – bofetada
galtada, galtá bofetón, bofetada en la cara
Galtes - entre les galtes del cul ting una franja, y pel forat ha de eixí lo de la pancha Carrillos – glúteos
galvana, galbana, perea, son, desgana galbana, pereza, sueño, desgana
gamba, gambes, cama, cames, garra, garres (vore gambada) pierna, piernas
gambada, passa llarga, gambades, passes llargues (de gamba, cama) – moltes gambes del mar zancada, paso largo – muchas gambas del mar
gamuñs, collóns com a puñs gamuños, cojones como puños
gamusa, bayeta, drap com los de Penarroija, robota gamuza, bayeta, trapo, paño
gamussino, gamussinos, animal imaginari que se fa aná per a gastá bromes als cassadós novatos. Ne ña un atre pero no me ve lo nom. gamusino, animal imaginario cuyo nombre se usa para gastar bromas a los cazadores novatos.
gana gana
ganadé, que té bestiá ganadero
ganadés ganaderos
ganánsia ganancia
ganánsies ganancias
ganapán, ganapáns, portejadó, faquín, recadé, carregadó, costalé, peón, mosso, jornalé, gañán, palurdo, paleto, tosco ganapán, ganapanes, porteador, recadero, bracero, cargador, costalero, peón, mozo, jornalero, gañán, palurdo, paleto, tosco
ganchillo (fé) ganchillo (hacer)
gancho, ganchos gancho, ganchos
gancho, ganchos – qué enganche mes que un gancho ? Los collóns de un mico, que enganchen com mil y pico gancho, ganchos
ganchut con gancho
gandaia, gandaya, ret, red, no xarxa com la web de Íñigo Sorolla Amela, cófia / a Valderrobres , mote de Granja Briansó y família redecilla, cofia
gandul, dropo gandul, vago, holgazán, haragán, indolente, perezoso, apático, desidioso, ocioso
gandula, dropa gandula, vaga
ganes ganas
ganeta (tíndre) tener hambre
Ganjombo, ganjombos, ganjomba, ganjombes, se diu a Beseit. Ve del fransés “grand jambe” /garres grans/. Es un insult fluix, pero no signifique lo de importá un pepino com me explique la Marie France. En francés: es una manera de decir que te importa tres pepinos, pero la definición real es piernas grandes.
Gañol, gañols, udol, udols, crit dolorós dels gossos y atres animals, per a les persones tamé se fa aná com plorá fort gañido, aullido, gañidos, aullidos, llorera fuerte de una persona
Gañolá , gañolo, gañoles, gañole, gañolém o gañolám, gañoléu o gañoláu, gañólen – gañol – vore gemecá, plorá gañir, aullar, parecido a llorar, gemir
gañoláe, gañolabe gañía, aullaba, lloraba, gemía
garantía, garantíes garantía, garantías
garantisá garantizar
garbeo, garbeos garbeo, garbeos
garbí, garbinada (en núgols) Uno de los vientos
garbo garbo
garcha, garches bizca
garcho, garchos, bizco, bizcos, com Oriol Junqueras, el Dioni, Fernando Trueba, etc bizco
gargalet, gargaled, galet, galed, (beure a) beber sin tocar el porrón o bota los labios, desde la distancia.
gargall, salivada espessa barrejada en mucosidats de la gola o dels bronquios – beure a gargall, al galet gargajo, saliva espesa mezclada con mucosidades de la garganta o de los bronquios – beber “al galet, gargallet” sin tocar la bota o el porrón los labios
garganchó (gola), garganchón en aragonés entrada de la garganta
garnacha, raím y vi de esta classe de viña – garnacha borruda (peluda) o de la pampa borruda, lledoner a Cataluña Garnacha – garnacha peluda
garra pierna
garrafa garrafa
garrafeta, garrafetes garrafita, garrafitas
garrafón garrafón
garrama, garrames trampa, trampes
garramós, garramosa tramposo, tramposa
garrejá, moure les garres – estirá la garra mover las piernas - estirar la pata
garrejabe garreaba
Garres – garres altes, grup de música de Fondespala Piernas – piernas en alto
garreta piernecita, jarrete
garriga, bosque de carrascots o carrasques minudes bosque de encinas o encinas pequeñas
garrot, garrots garrote, garrotes, bastón
garrotada, garrotades Garrotazo, garrotazos, bastonazo
garrulo, garrulos – nom sientífic del gacho : garrulus glandarius glandarius garrulo, garrulos
garrut, garruda, garra, garres piernas largas
garsa, garses urraca, picaraza
garza , garsa urraca, picaraza
gas gas
gasoil, gasoll, diessel gasoil, diesel
Gasolinera, gasolineres, com la de Parpel a Valderrobres gasolinera, gasolineras
gassa, gasses (vore apósits) gasa, gasas
gastá gastar
gastada, gastades gastada, gastadas
gastadó gastador, que gasta
gastáe, gastabe gastaba
gastáen, gastaben gastaban
gastáes, gastabes gastabas
gastál gastarlo
gástal gástalo
gastáli gastarle
gastámos gastarnos
gastán (g) gastando
gastaríen gastarían
gastássels gastárselos
gastat, gastats gastado, gastados
gastéu gastáis
gasto, gastos gasto, gastos
gastritis, mal de pancha, tripa, estómec gastritis, dolor de tripa, estómago
gat, gats, gata, gates – Qué te jugues a que no adivines lo que ting an este sac. - Miau – Un gat ! - Paga, que es gata ! - – a gates, a marramiaus gato, gatos, gata, gatas – que te apuestas (juegas) a que no adivinas lo que tengo en este saco. - Miau – Un gato ! - Paga, que es gata !
gatera, botera, forat per a que ixque y entro lo gat a casa – La botera es un barri de Beseit, carré Villaclosa gatera, agujero para que salga y entre el gato en casa
Gatet – Lo gatet de Valderrobres fée sine – gatets gatito, gatitos
gateta, gatetes gatita, gatitas
gatina , gatera a Balears borrachera
gatina, gatines = borrachera (vore gatera) borrachera
gavarnera, gavarrera, rosé bord, picaesquenes, paregut a la romiguera o garravera rosa canina, escaramujo
gavella gavilla de mies
gavelles gavillas de mies
gaviñet (no digau cuchillo) – gabiñet - del fráncico knif (knife en inglés)  en lo sufijo diminutíu -ĭttu. - gaviñets, gabiñets cuchillo, cuchillos
gaviñetada cuchillada

gaviñetet cuchillito
gaviñetet, gaviñetets cuchillito, cuchillitos
gaviota, gaviotes (que fan guano) gaviota, gaviotas
gayata, gayates, gallata, gallates – gayato cayado, bastón de pastor
Gayatada, gayatades golpe con el cayado
gebra, gebrada, escarcha, rosada congelada – senderes de Gebra es un llibre de Susana Antolí Tello, Beseit. escarcha, rocío congelado
gel hielo
gelada helada
gelades heladas
geladet heladito
gelat, gelats helado, helados
gelen hielan
geló mucho frío
gema, rovell del ou, yema yema del huevo
gemecán, gemegán gimiendo, que gime
gemegá , gemego, gemegues, gemegue, gemeguém o gemegám, gemeguéu o gemegáu, geméguen – gemeg o gemec gemir, llorar
gen gente
gendre, gendres yerno, yernos
Generadó, generadós generador, generadores
General, generals general, generales
Generalidat (de Cataluña) Generalidad (de Cataluña)
generalíssim, generalíssims generalísimo, generalísimos
generalmen, en general generalmente, en general
generals generales
generassió generación
generassións generaciones
género, géneros género, géneros
generós, generosos generoso, generosos
generosamen generosamente
generoses generosas
generossidat, generosidat generosidad
generossíssim generosísimo
generossíssim, generossíssims generosísimo, generosísimos
genétic, genétics genético, genéticos
genio genio
genios genios
genovesos, de Génova genoveses, de Génova
gens (gen) gentes
gens (gens ni mica) nada de
gentada, gentades gentío
gentil gentil
gentilhome gentilhombre
gentilhomes, gentilhómens gentileshombres
gentilíssima gentilísima
gentilíssimes gentilísimas
gentilmen gentilmente
gentils gentiles
gentío, gentada, caterva de gen gentío
geografía geografía
Geográfic – Com te diuen? - Ignacio, pero tots me quirden Nacho – Ah, com lo National Geographic geográfico
geológiques geológicas
geométriques geométricas
gepa, chepa chepa, joroba
geput, cheput, geputs, cheputs – Lo cheput de Notredame chepudo, jorobado, chepudos, jorobados
geranio, geranios geranio, geranios
gerén, geréns gerente, gerentes
gerénsia gerencia
germá, germáns – Excavassións germáns Guimerá Lorente hermano, hermanos
germana, germanes hermana, hermanas
germanet, germanets hermanito, hermanitos
germaneta, germanetes hermanita, hermanitas
germanó, germandat hermandad, compañerismo, fraternidad
germano, germanos, de la Germania (Alemania) germano, germanos
gerra, gerres (vore engerra) tinaja, tinajas, jarra, jarras
ges, alchez, alchés – gesaire, yesaire Yeso – yesero, yesaire
gesto, gestos gesto, gestos
gibrella, vore grela palangana
gigá, lligá Ligar, atar
gigála, lligála ligarla, atarla
gigán, jagán gigante
gigáns, jagáns gigantes
gigantesca gigantesca
gilipolles gilipollas (de Gil y pollas, sus hijas)
gimnasia gimnasia
giné enero
Ginebra – vore ginebre Ginebra – ver ginebre : enebro
ginebre, ginebres – iuniperus enebro, enebros
Gínjol, chínchol azufaifo
Ginoll , chinoll, ginolls, a ginollóns cullía codoñs / italiá : A Ken Richards dovevano operare il ginocchio. rodilla, rodillas - Ken Richards iba a ser operado de la rodilla.
ginollada, ginollades rodillazo, rodillazos
ginollóns (a) de rodillas
ginolls rodillas
girá, giro, gires, gire, girém o girám, giréu o giráu, gíren – girat, girada, giro girar
girabe, giráe giraba
giráen, giraben giraban
girán (g) girando
giránse girándose
girare girara, girase
girat, girats – hay girat l´aigua al bancal de baix girado, girados – he “girado” el agua al bancal de abajo (cambiar de reguero)
gire gira
Gitá – abáns a Beseit significabe arrojá, vomitá, com en aragonés, ara ya sol gitás, tombás – gitás acostarse, tumbarse
gitada, gitades acostada, acostadas
gitáe, gitabe acostaba
gítam acuéstame
gitám (hay de) tengo que acostarme
gitám, dictamnus albus, herba medissinal en la que mon pare fa licor, se fiquen les fulles verdes en aiguardén, ix un coló casi fosforito distamnus albus (planta)
gitámos acostarnos
gitanet, gitanets gitanito, gitanitos
gitano, gitanos gitano, gitanos
gitánse acostándose
gitáre acostara, acostase
gitás acostarse, tumbarse
gítat acuéstate
gitat, gitats acostado, acostados


gite (se) se acuesta
gito (se) se acueste
gito (yo me) yo me acuesto
gitos (cuan tú te) cuando tú te acuestes
Glándula, glándules glándula, glándulas
glera (riu , roca), riu sec ple de pedres – gleres río seco lleno de piedras
globo globo
globos globos
glop, glops sorbo, trago, sorbos, tragos
glopet, glopets sorbito, traguito
glória gloria
gloriabe gloriaba
glóries glorias
gloriós, gloriosa, gloriosos, glorioses glorioso, gloriosa, gloriosos, gloriosas
gloriosamen gloriosamente
gloriossíssima gloriosísima
Glúteo, glúteos, molles del cul, al mich de elles está la franja glúteo, carrillos del culo, en medio está la franja
gobern gobierno
gobernabe gobernaba
gobernán (g) gobernante, gobernando
gobernaríe gobernaría
goberne gobierna
gobérnon gobernen
gobiarn, gobern gobern
gobiarnen, gobernen gobernan
Goch – aixó fa goch – aixó no me fa goch Gozo – esto da gozo – esto no me apetece
gochet (La Fresneda) – vore cusigañes cosquillas
gola, goles Garganta; todo el conducto de la tráquea
Gola, goles – vore garganchó garganta, gargantas
Golada, golades, náussees, espasmos per a vomitá náuseas, espasmos para vomitar
golf golf
golfa, golfes – vore esgorfa golfa, golfas
golfejá, fé lo golfo golfear, hacer el golfo
golfejos (que tú) Que tú golfees
golondrina, golondrines, vore oroneta, oreneta golondrina, golondrinos
golossina, dolsaina, llaminadura golosina
Golpe, cop, golpes, cops – béures algo de golpe, de un tos. golpe, golpes – beberse algo de una vez
golpejá , colpejá, fótre cops, pegá cops golpear
golpejál golpearlo
goludíssim, goludíssima golosísimo, golosísima
Golut, goluda, goluts, goludes - laminero aragonés - llaminé, llaminés, llaminera, llamineres goloso, golosa, golosos, golosas
gom, ple de gom a gom, ple a cormull lleno hasta el borde
goma, gomes goma, gomas
goma, gomes, caucho, resina, cola, adhesiu, pegamento, borradó, preservatiu, condó, liga, tirachines goma, gomas, caucho, resina, cola, adhesivo, pegamento, borrador, preservativo, condón, tirador, liga, tirachinas
Gong : instrumén oriental gong
gord, gort, gorts, gorda, gordes, gros, grosso, grossa, grosses gordo, gorda, gordos, gordas
gorda gorda
gordes gordas
gordíssimes gordísimas
gorgojeá un muixó com la cagarnera gorgojear un pájaro como el jilguero
gorgoll, insecte, coleóptero, larva, parásit, chicotet, diminuto, enano gorgojo, insecto, coleóptero, larva, parásito, diminuto, enano
Gorra – de gorra : sense pagá Gorra – sin pagar
gorrades, gorrada gorrazos, gorrazo
gorres gorras
gorrinada suciedad
Gorrino, gorrinos - gorrina, gorrines, tossino, tossinos, tossina, tossines, marrano, marranos, marrana, marranes, guarro, guarros, guarra, guarres, gorrindongo, guarrindonga, - porc, porca (vore verro) cerdo, cerdos, marrano, tocino, guarro, etc
gort gordo
gorts gordos
gos, goz a La Codoñera, Torrevelilla, etc, gossos, gozos perro, perros
gossa, gosses perra, perras
góssamen perramente
góssen (gosá) gozan
gosset, gossets perrito, perritos
gosseta, gossetes perrita
gossina (dropina) pereza, estar perro
Góssos – góssos de cuadra : los gossos que cuiden dels ases cataláns per a que no los ataco lo llop ibéric. Perros – perros de cuadra : los perros que cuidan de los burros catalanes para que no les ataque el lobo ibérico.
gota, gotes – aixó sirán cuatre gotes, van di los veíns de Noé gota, gotas – esto serán cuatro gotas, dijeron los vecinos de Noé.
gota, gotes – Sirán cuatre gotes, van di los veíns de Noé gota, gotes – Serán cuatro gotas, dijeron los vecinos de Noé
goted, gotet vasito
Gotellera, gotelleres : forats a la teulada per aon cole l´aigua. (gotera, goteres) Gotera, goteras. Agujeros en el tejado por donde cuela el agua.
gotes gotas
gotet, goted vasito
goteta gotita
Gotetes – café en gotes o gotetes : carajillo Gotitas – carajillo
governán (g) governante, governando
Goz (vore gos) perro
gra (sereal o de la pell), grans grano
gra, grans grano, granos
grabá, grabo, grabes, grabe, grabém o grabám, grabéu o grabáu, gráben – grabassió grabar
grabáls grabarlos
grabats grabados
grabo grabo
Grada, grades – apero per a llaurá Grada, gradas – apero para labrar
grado, grau grado
grados, graus grados
gradualmen gradualmente
grafía, escritura grafía, escritura
gram, grams – gram : planta, mala herba, en moltes arraíls, que se escampe mol. gramo, gramos – grama (planta)
gramátic, gramátics gramático, gramáticos
gramática, gramátiques gramática, gramáticas
gran grande
gran, grans grande, grandes
granáen, granaben granaban
granate granate
grandesa grandeza
grandeses grandezas
grandiós, grandiosa grandioso, grandiosa
grandíssim grandísimo
grandíssima grandísima
grandíssimes grandísimas
grandíssims grandísimos
grané, granés Granero, granero, sitio para guardar el grano. También suele llamarse así al desván.
Grané, granés (gra) granero, graneros
granera, graneres - Si yo tinguera una granera, cuántes coses agranaría ! escoba, escobas – si yo tuviera una escoba, cuántas cosas barrería !
granerot, ramás escoba basta
granet, granets (gra minut, grans minuts) granito, granitos (granos pequeños)
granets, granetes grandecitos, grandecitas
Granisat (de granís, gel), pedregada (pedra) Granizado (de granizo, hielo), granizada
granit, granito granito
Granític, granítica, granítics, granítiques granítico, granítica, graníticos, graníticas
Grapá – tamé grapada (grapat) grapar, engrapar, coser
grapa, grapes – caure de grapes (en les máns an terra) gafa, laña, enganche, gancho, hierro – manos
grapat (grapa, má), grapats, grapaét, grapadet – grapat (p) de grapá puñado, puñados
grapissos (de gra, grans), Trossos de palla menuda y de arestes barrejats en terra o en gra brut que queden después de porgá los sereals. trozos de paja pequeña y aristas mezcladas con tierra o grano sucio que quedan después de cribar los cereales.
grasiosa, grassiosa (de paperet, de papé, litines, soda, seltz) gaseosa, agua con gas
Grasó, grasóns peldaño, peldaños
grassa (greix) grasa
Grássia, grássies Gracia, gracias
grassiós gracioso
grassiosa graciosa
grassiosamen graciosamente
grassioses graciosas
grassiosos graciosos
grassiossíssima graciosísima
gratamén, grátamen, gratamen gratamente
gratificassións gratificaciones
gratis gratis
gratitut gratitud
gratuitamen, gratis gratuitamente, gratis
grava, (graves no se diu), gravilla, gravera, árids, áridos Curto y Fabre – Abás (Valderrobres) grava, gravilla, gravera, áridos
Grave, graves Grave, graves
gravedat gravedad
gravemén gravemente
gravíssim, gravíssima gravísimo, gravísima
gravíssims, gravíssimes gravísimos, gravísimas
grébol, grébols, grebole, coscoll (cuscŭliu), Ilex aquifolium https://es.wikipedia.org/wiki/Ilex_aquifolium abret, tamé se li diu coscoll del visc, perque de la segona pell del seu trong ix la matéria empleada per a fé lo VISC de cassá muixóns apegánlos – vore VISC (muérdago) – ve del latín vulgar *acrifŏlum, var. del clássic acrifŏlĭum, acebo, aceba, acebeo, acebiño, acebo, congorosa, acebo hembra, acebo mallorquín, acebo que lleva como cerezas, acebo-cerezo, acebro, acebu, aceo, acibu, acibuche, adebo, agrifolio, alcebo, alebro, aquifolia, aquifolio, arcebo, azabuche, bollitera, bolostios, cardo blanco, cardon, cardonera, cardón, carrasca, carrasco, carrascu, cebor, cebro, cebro que suelen llamar cedro, chaparro, colostios, crebol, crébol, crévol, escardamudos, grebolé, grévole, hereu, muérdago, sardón, xardón.
Grega - pega grega es un pegamento per a empeltá. griega, pega griega es un tipo de pegamento usado para injertar
greix, greixos grasa
grela, griala, gibrella per a rentás les mans – a La Codoñera : dregala palangana
greña, greñes - melena, pelambrera, maraña, - embolic, confussió, lío, gresca, altercat, riña, disputa greña, greñas, melena, pelambrera, maraña, enredo, confusión, embrollo, lío, gresca, altercado, riña, disputa
greñut, greñuda – greña greñudo, greñuda
gresca, gresques gresca, grescas
Griba, gribes (muixó Turdus viscivorus), griva, grives zorzal charlo, Turdus viscivorus
griella, grielles parrilla, parrillas
grifo, grifos (vore eixeta, aixeta) grifo, grifos
grill, grills – animal – grills de les pataques o sebes (grillá, grillás) Grillo – grillo de la patata o cebolla
grill, grills – de les pataques o sebes, s´han grillat grillo, grillos
grillá, grillás les pataques o sebes – o algún sebollot o sebollota grillar, grillarse las patatas o cebollas – o alguno/a de Peñarroya de Tastavins.
grillet, grillets grillete, grilletes – grillo pequeño
gripe gripe
gris, grisa, grisos – la venta del Griso a Valderrobres, al empalme del camí del pantano - grises gris, grises – la venta del Griso en Valderrobres
grisverdosa grisverdosa
grobigrobi, soroll de les ranes y los sapos, grobi-grobi grobi grobi de las ranas y sapos
groc amarillo
groga amarilla
grogot amarillento
grogots amarillentos
grogues amarillas
gronsá – gronso, gronses, gronse, gronsém o gronsám, gronséu o gronsáu, grónsen – gronsára – gronsaría – gronsaré acunar, mecer – la cuna : camita, moisés, cesto,
estirpe, linaje, familia, nación, origen, patria, sangre, abolengo, alcurnia
gros grande, gordo
grossa grande, gorda
Grossero, grossera - vulgar, basto, patán, ordinari, imperfecte, tosco, irreverén, maleducat, descortés, desconsiderat, incorrecte, desatento, impertinén, descarat, insolén grosero, grosera, plebeyo, chabacano, vulgar, basto, soez, obsceno, patán, cerril, rudo, burdo, ordinario, imperfecto, tosco, procaz, irreverente, maleducado, descortés, desconsiderado, incorrecto, desatento, impertinente, descarado, insolente
grosses grandes, gordas
grossíssim grandísimo, gordísimo
grossíssim (mol gros, gordíssim, mol gran), grossíssima gruesísimo, grandísimo, gordísimo
grossíssimes grandísimas, gordísimas
grossos gordos, grandes
grossota, grossot gordota, gorda, gordote, gordo
Grotesco, grotescos, grotesca, grotesques - ridícul, chocán, extravagán, que fa rissa, que pareix una caricatura Grotesco, grotesca, ridículo, chocante, extravagante, risible, irrisorio, burlesco, caricaturesco
Grulla, grulles, muixó de laguna, com la de Gallocanta Grulla, grullas, ave de laguna, como la de Gallocanta
grumo, grumos – de la colifló, col, brócul - coágul, condensassió, duríssia grumo, grumos, cuajarón, coágulo, borujo, burujo, condensación, dureza, mazacote
gruñidó, gruñidós, gruñidora, gruñidores gruñidor, gruñidores, gruñidora, gruñidoras
gruñit, gruñits gruñido, gruñidos
grupa (aná a la), montá un home y una dona a caball. montar a la grupa del caballo
grupet, grupets grupito, grupitos
Grupo, grupos, grup, grups, com lo grupo yo parlo chapurriau a facebook grupo, grupos
gualla, gualles, codorniu, codornius codorniz, codornices
guan, guans (guán, guáns) guante, guantes
guantada, guantades guantazo, guantazos
guañaba (yo) ganaba
guañabe (ell) ganaba
guañabem ganábamos
guañaben ganaban
guañada ganada
guañadó ganador
guañadora ganadora
guañadós ganadores
guañáe, guañabe ganaba
guañáen, guañaben ganaban
guañáli ganarle
guañám ganarme
guañámos ganarnos
guañán (g) ganando
guañánse ganándose
guañará ganará
guañarán ganarán
guañaré ganaré
guañáre, guañare (si ell) si el ganara, ganase
guañaréu ganaréis
guañaríe ganaría
guañaríem ganaríamos
guañaríeu ganaríais
guañás ganarse
guañássela ganársela
guañat ganado
guañe gana
guañém ganamos
guañen ganan
guañes ganas
guañéutos ganaros
Guapo, guapos, guapa, guapes, guapet (mote a Beseit), guapeta, guapets, guapetes guapo, guapos, guapa, guapas, guapito, guapita
Guardá – guardo, guardes, guarde, guardém, guardéu, guárden – guardaría – guardára – guardaré guardar
guardabe guardaba
guardaben guardaban
guardada guardada
guardades guardadas
guardadet, guardadeta guardadito, guardadita
guardáe, guardabe guardaba
guardáen, guardaben guardaban
guardál guardarlo
guardála guardarla
gúardala be ! guárdala bien !
guardáli guardarle
guardám guardarme
guardán (g) guardando
guardánla guardándola
guardánlo guardándolo
guardánse guardándose
guardare (ell) guardara
guardaréu guardaréis
guardaríen guardarían
guardarroba (vore armari, almari) guardarropa
Guardassivils, guardiassivils, guardia sivil, guardia sivils guardias civiles, Guardia Civil
Guárdia, guarda – tamé apellit Guardia guardia, guardián,
agente, guarda, número, miembro, policía, guardián, gendarme, centinela, urbano, municipal, guripa, vigilante, guindilla
guarnición, defensa, cuidado, vigilancia, salvaguardia, custodia, atención, amparo, protección, control, patrulla, escolta, retén, pelotón, destacamento, piquete, pareja
guardiáns (vore guárdia) guardianes
guárdies guardias
guardon guarden
guarnissió, guarnissións – guarnissioné (vore aubarda) guarnición,
adorno, paramento, aderezo, ornato, accesorio, tropa, guardia, regimiento, cuartel, acantonamiento
arreos, arneses, aparejos, jaeces, arzón, albarda, silla, montura, acompañamiento, entremeses, empuñadura, cazoleta, defensa
guarrona guarrona
guassa guasa, broma, burla, befa, cuchufleta, zumba, chacota, guasa
guateque, guateques guateque, guateques
Guay – mote de Beseit, https://beceite.blogspot.com/2017/06/guay-cultiva-maracuya-huerta-mayor.html guay
güeña, güeñes, embutit de coló blang – gris, fet en carn del cap del gorrino entre atres coses güeña, güeñas, embutido de color blanco – gris, hecho con carne de la cabeza del cerdo entre otras cosas.
guerré, guerrés guerrero, guerreros
guerres guerras
guía, guíes guía, guías
guiabe guiaba
guiada guiada
guiada guiada
guiades guiadas
guián (g) guiando
guiarra guerra
guiarres guerras
guiát guiado
guiñá, clucá un ull (o los dos) guiñar un ojo
guiñot, joc de cartes guiñote, juego de cartas
guipá (vore) – del caló, idioma dels gitanos ver, guipar – del caló, idioma de los gitanos
guipán viendo, guipando
guipat (u has) lo has visto
guirigay, galimatíes, jerigónsa, embroll, enredo, algarabía, caos, follón galimatías, jerigonza, embrollo, enredo, algarabía, caos, follón, guirigay
guirnalda, corona de flos o de lloré (lo Decamerón) guirnalda, corona de flores o de laurel
guirnaldes, corones guirnaldas, coronas
guisála guisarla
guisat guisado
guísen guisan
guiso, guisos guiso, guisos
guit, guits (equino), que fot cósses - vore furo que da coces, que cocea
Guitarra , pa en oli de oliva, redó, aplanat, típic a Beseit guitarra, pan con aceite de oliva, redondo, plano, típico en Beceite
guixes , guixa , guixera , farinetes , lo tramús es algo diferén // pataques, pataques, guixes y sigrons, qué bones, qué bones, qué bones que son. Viva la comare, viva lo balladó,viva la trompeta del siñó retó, (que minge xxx y cague meló) Almorta, alverjón, arvejón, cicercha, guija, tito, muela
Gurb, poble de Gerona y personaje de la novela de Eduardo Mendoza, sense notíssies de Gurb, disponible en chapurriau Gurb, pueblo de Gerona y personaje de la novela de Eduardo Mendoza sin noticias de Gurb, disponible en chapurriau
gust, gustos gusto
gustá, tastá, probá un minjá o beguda – gustat – gustada – tastat - tastada probar una comida o bebida
gustán probando, catando
Gustos – cuan lo gustos vorás lo bo que es Gustos – cuando lo pruebes verás qué bueno es
gustós, gustosos, sabrós, apetitós, apetessible, bo, per a sucay pa, suculento, exquisit - contén, grato, encantat, entretingut, plassenté, divertit gustoso, gustosos, sabroso, apetecible, apetitoso, rico, suculento, exquisito, complacido, contento, grato, encantado, entretenido, placentero, divertido
gustosa, gustoses Gustosa , gustosas
Gutural – engorgossat, áspre, ronco - desagradable, destemplat, ininteligible, baix, profundo – fondo gutural, bronco, áspero, ronco, rudo, desagradable, destemplado, ininteligible, bajo, profundo