IX, Pus lo dous temps ve jogan e rizen,

IX.

Pus lo dous temps ve jogan e rizen,

Guais e floritz, joyos, de bel semblan,

Be 'l devem doncx aculhir en chantan,

Pus el no fai de joy tan bel prezen,

Quar gaugz nos es donatz per alegrar,

E qui no l' a, si 'l deu far aparer,

Que de conort movon gaug e plazer,

Don hom en pren ades son miehs a far.

Quar si fos bon so que sol esser gen

Et agrades so que fon benestan,

Ieu cre qu' el temps valgra, qu' es atretan

Cum anc se fes, segon mon escien;

Mas quecx apren so que degr' oblidar,

Et oblida so que degra saber,

E leva sus so que degra chazer,

E bayssa jos so que degra levar.

Tot aisso fan li ric desconoyssen,

Qu' an mes derrier so qu' anava denan,

Don e condug, joy e solatz e chan,

E cuion pretz aver tot per nien;

Mas per razo non o podon portar,

Quar anc hom pros no fo ses pro tener,

Ni fo anc hom valen senes valer,

Ni bos ses be, li larcx senes donar.

En aissi an atras tornat joven

E gaug e pretz e valor e boban,

Qu' el guay dompney qu' om tenia entrenan

An li pluzor volt en deschauzimen;

E pus amors ten vil so qu' es plus car,

Non pot a dreg leial nom retener,

Quar qui despen tot son pretz en un ser

Pueys de cent jorns no pot tan recobrar.

Qu' ieu vi d' amor lo gaug e l' us e 'l sen;

Coblas e motz, cordos, anel e guan,

Solian pagar los amadors un an;

Ar es perdut qui demanes non pren;

Mas sazos fon qu' el maior don d' amor

Voli' om mais esperar que tener,

Et eras sai qu' ab lo complit voler

Moro 'l dezir que solon domnas far.

Per so val mais d' amor so qu' om n' aten

Que 'l cochos don desavinen no fan,

Que 'l dan son bo e plazentier l' afan,

E 'l sospir dous e 'l maltrag eissamen;

Mas pueys qu' amors non pot plus luenh anar,

D' aqui en lai torna en non chaler,

E muda 'l cor e ven en dezesper,

E drutz repren so que sol dezirar.

Dieus sal Rodes, qu' el a senhor valen,

Larc e cortes, savi e gen parlan,

E de donar a trop mager talan

Que de tener non a selh que o pren,

Qu' ieu 'n sai lo ver e mielhs a cuy en par;

E dieus don li bona via tener

De ben en mielhs e de pretz en poder,

Qu' els adregz fagz d' amor puesc' heretar.

Vas Anduza vuelh mon chant enviar,

Quar talant ai de mon senhor vezer,

Quar creys meten de pretz e de poder,

E viu ab gaug e vol jauzens estar.

Senher Guirautz, re no sap melhurar

Lo plus sabens el vostre captener;

Quar gaug de cor e vida de plazer

A qui ab vos pot viure ni renhar.

Hugues Brunet.

VIII, Ja hom pres ni dezeretatz

VIII.

Ja hom pres ni dezeretatz

Non er de bons amics guarnitz;

E 'l manens, qu' es d' aver issitz,

Es clamatz folh e pauc prezatz;

E quant hom es desbaratatz,

Ditz hom qu' a perdut per non sen:

Et a hom greu per folh manen,

Ni home quan fort l' es ben pres;

E fora savis e cortes

Qui des tan bon cosselh denan

Cum fai quant hom a pres lo dan.

Vilas es et outracuiatz

Totz hom, quan si sent enrequitz,

Que s cuia qu' ab sos vilans digz,

Ab sobrieras et ab foudatz,

Li deya hom esser privatz,

Ni qu' om ja l' am de bon talen;

E sitot hom lo i fai parven

Per paor, aquo non es res;

Que quan hom lo troba en deisses,

Ab gaug et ab alegrier gran

Rizon tug, quant el vai ploran.

Ieu dic que ben es estraguatz

Hom rics ergulhos, descauzitz,

Que vol ades tener aunitz

Sos vezis ni apoderatz;

E deu ben esser aziratz,

E mal volgutz per tota gen;

Et es razos si mal l' en pren,

Que nos avem vist et apres,

Per un o per dos o per tres,

Que si son anat percassan,

Don tug devem esser membran.

Ben pot hom en autrui foudatz

Apenre que n' er plus complitz,

Plus honratz e plus obezitz,

E plus francs e plus ensenhatz;

E non pot esser fort senatz

Qui no s dona garda soven

Com l' us pueia l' autre dissen,

E qui non conquier, quan luecs es,

Amics, e quan los a conques,

Gart los, quar mais hi a d' afan

Qu' al conquerer, al mieu semblan.

C' aissi n' es lo setgle passatz

Que l' us es pros, l' autr' escarnitz,

L' us vilas, l' autre gen noiritz,

L' us mal apres, l' autr' ensenhatz

E de totz mals estars cargatz,

L' us vertadier e l' autre men;

Qu' el mon non a un tan valen

En cui tug bons aips sion mes,

For lo rei dels Aragones,

Quar en lui son tug ben sobran;

Ja non sabres demandar tan.

Rambaud de Vaqueiras.